پروتاکتینیم عنصری با عدد اتمی 91 است که به گروه سوم و تناوب هفتم از این جدول تعلق دارد. این عنصر با نماد شیمیایی Pa نشان داده شده و عنصری رادیواکتیو در دسته ی آکتینیدهاست. پروتاکتینیم از گران ترین و کمیاب ترین عناصری است که در طبیعت یافت می شود. چون این عنصر در جدول تناوبی مابین اورانیوم و توریم قرار گرفته از لحاظ خواص فیزیکی می تواند حد متوسطی بین این دو عنصر باشد.
تاریخچه عنصر پروتاکتینیم
هان، متنر، سودی و کرانستون دانشمندانی بودند که برای اولین بار عنصر پروتاکتینیم را در سال 1913 در آلمان شناسایی کردند. کشف این عنصر از کانی اورانیتی صورت گرفته است که از زئیر تهیه شده است. اما این عنصر را به طور خالص تا سال 1934 نتوانسته بودند به دست آورند، تا این که گروس دو روش برای تهیه پروتاکتینیم ارائه داد. در یکی از روش ها با کمک جریان الکتریکی، پنتوکسید P2O5 در محیط خلأ احیا شده و در روش دیگر، PaI5 در محیط خلأ گرما داده می شود. پروتاکتینیم را به عنوان سرچشمه آکتینیم می دانند که تولید آن با استفاده از منتشر کردن ذره آلفا انجام می شود.
نام این عنصر نیز در ابتدا به افتخار مایتنر توسط اسفتن مایر به نام لیزونیوم خوانده شد. نام حاضر آن برگرفته از واژه ی یونانی protos به معنای اولین است.
خواص عنصر پروتاکتینیم
پروتاکتینیم در حالت استاندارد به صورت جامد بوده و فلزی با جلای نقره ای است. این عنصر پرتوزا است و دو ایزوتوپ از آن در طبیعت یافت می شوند. پروتاکتینیم را می توان در سنگ معدن اورانیوم به مقدار کمی یافت. این عنصر خاکستری در دمای پایین تر از 236 درجه سانتی گراد یک ابررسانا محسوب می شود. در دمای 1568 درجه سانتی گراد ذوب شده و دمای جوش آن 4027 درجه سانتی گراد است. پروتاکتینیم ساختار کریستالی به شکل چهارگوشه داشته و آلوتروپی برای آن وجود ندارد.
بیشترین خواص این عنصر را ساختار مولکولی آن تعیین می کند که با تراز f در حال پر شدن یک فلز واسطه داخلی است. پروتاکتینیم با نقشی که به عنوان یک اکسید بازی ضعیف دارد، اعداد اکسایش 0، 2+، 3+، 4+ و 5+ را دارد که از بین آن ها 0 و 5+ معمول ترین است.
ترکیبات عنصر پروتاکتینیم
پروتاکتینیم می تواند با اکسیژن، بخار آب و اسیدهای معدنی وارد واکنش شیمیایی شده و تولید ترکیبات مختلفی کند. برخی از ترکیبات این عنصر رنگی هستند. پروتاکتینیم توانایی هیدرولیز شدن در حالت پایدار در محلول را داشته و می تواند با یون های هیدروکسید ترکیب شود. نتیجه این واکنش ها تولید جامدات هیدروکسی اکسید محلول و یا نامحلول است. یکی از خواص جامدات تولید شده، اتصال به سطوح ظروف نگهداری آن است. از این عنصر رادیواکتیو، ذره آلفای خطرناک منتشر می شود.
این عنصر می تواند با هالوژن ها و هیدروژن نیز وارد واکنش شیمیایی شود. از ترکیبات این عنصر می توان به اکسید پروتاکتینیم، کلرید پروتاکتینیم، فلوئورید پروتاکتینیم و ... اشاره کرد.
تهیه عنصر پروتاکتینیم و ایزوتوپ های آن
استخراج حدود تقریبی 340 میلی گرم عنصر پروتاکتینیم از یک تن کانی اورانیوم انجام می شود. ساخت این عنصر با استفاده از تابش توریم 230 انجام شده با به کار بردن تبادلگر یونی و روش های استخراج حلال می توان آن را تصفیه و جداسازی کرد. روش دیگر تولید آن ته نشین شدن به صورت فلوئورید پروتاکتینیم در پتاسیم و یا اکسید پروتاکتینیم است. تعداد ایزوتوپ های شناسایی شده از عنصر مذکور، 29 مورد است که پایدارترین آن، پروتاکتینیم 231 با نیمه عمر 32760 سال است. بعد از این ایزوتوپ، پروتاکتینیم 233 با نیمه عمر 26,967 و پروتاکتینیم 230 با نیمه عمر 17,4 روز پایدارترین ها هستند. اما نیمه عمر رادیوایزوتوپ های دیگر کمتر از 1,6 روز هستند.
کاربرد عنصر پروتاکتینیم
از پروتاکتینیم به جزء در تحقیقات علمی و پژوهش ها استفاده ی دیگری نمی توان کرد. اما اخیرا از ایزوتوپ پروتاکتینیم 231 همراه با توریم 230 می توان در تاریخ گذاری رسوبات دریایی بهره برد.
اثرات کاربرد پروتاکتینیم در سلامتی
پروتاکتینیم عنصری رادیواکتیو و سمی بوده و در هنگام کار با آن باید موارد احتیاطی را رعایت کرد. راه ورود این عنصر پرتوزا به بدن، خوردن، آشامیدن و تنفس از راه هواست. با ورود پروتاکتینیم به ریه و انحلال آن در خون، می تواند به اندام های دیگر نیز راه پیدا کند. بیشترین انباشتگی این عنصر در استخوان ها بوده و مقداری نیز در کبد و کلیه قرار می گیرد. همین تجمع می تواند منجر به بروز سرطان در این بخش های بدن شود.
لسیتین را می توان در بسیاری از بافت های گیاهی و حیوانی مانند زرده تخم مرغ یافت. لسیتین به خانواده چربی ها تعلق داشته و یکی از منابع آن، دانه های سویا است. لسیتین به عنوان ماده ای که از نظر بیولوژیکی بسیار مهم است، از اسید فسفریک، استرهای گلیسرول، کولین ها و دو اسید چرب تشکیل شده است. اسیدهای چرب تشکیل دهنده این ماده از لحاظ موقعیت و درجه اشباع زنجیره خود با هم متفاوت هستند. همین باعث اختلاف در آن ها و فعالیت های متفاوت بیولوژیکی در آن ها شده است.
لسیتین در حالت خالص به صورت مومی سفید رنگ است اما وقتی در مجاورت هوا قرار می گیرد، تیره و کدر می شود. لسیتین تجاری به رنگ زرد روشن یا قهوه ای تیره بوده و در غلظت های مختلفی تولید می شود. همچنین لسیتین تجاری بیشتر از دانه سویا تشکیل می شود که در حدود 35 درصد آن روغن خنثی است. دو نوع لسیتین به صورت مایع و جامد وجود دارد. از نوع مایع این ماده در تهیه شکلات، کیک، بیسکوئیت و مارگارین استفاده شده و نوع گرانولی بیشتر در به عنوان مکمل غذایی استفاده می شود. شکل لسیتین پودری در ترکیب با بهبوددهنده های نان استفاده شده و قابل انتشار در آب هستند.
خواص لسیتین
یکی از خواص لسیتین، توانایی امولسیفایری آن است که به دلیل وجود فسفولیپیدها در ترکیب آن است. لسیتین به کار رفته در مواد غذایی به صورت محلول در چربی بوده و توانایی متابولیزه شدن در بدن را دارد. این ماده تنظیم کننده متابولیسم بوده و توانایی تقویت اعصاب را دارد. به دلیل حساسیت این ماده به نور و اکسیژن، با قرار گرفتن در مقابل آن و خشک شدن، باید تا دمای زیر 50 درجه سانتی گراد سرد شود. نقطه ذوب در لسیتین متفاوت بوده و قابلیت انحلال در استون را دارد. اما در چربی، اتر و الکل نمی تواند حل شود.
لسیتین را می توان در غذاهای دارویی، حبوبات، گوشت قرمز، سبزیجات تازه و محصولات لبنی یافت.
لسیتین مایع خوراکی و کاربرد آن
مخلوطی از استر فسفاتیدیل های نامحلول در استون که بیشتر از فسفاتیدیل کولین، فسفاتیدیل اتانول آمین، فسفاتیدیل سرین، فسفاتیدیل اینوزیتول و همچنین مقدارهای مختلفی از تری گلیسیریدها، اسیدهای چرب و کربوهیدرات هاست، تشکیل دهنده لسیتین مایع خوراکی است. این نوع لسیتین در کارخانه های تولید مارگارین و مواد غذایی گیاهی به عنوان یک امولسیفایر استفاده می شود. در تولید شکلات برای ایجاد ویسکوزیته مناسب برای تهیه پوشش آن نیز، لسیتین خوراکی به کار برده می شود.
همچنین در تهیه لبنیاتی که به جای شیر فرموله نوزادان استفاده می شود نیز از لسیتین خوراکی به کار گرفته می شود. در تولید نان و بیسکوئیت برای ایجاد ترکیب هموژن و موثر خمیر، لسیتین خوراکی استفاده می شود تا بتواند به راحتی رطوبت را در خود نگه دارد. خواصی که لسیتین در ترکیب مواد غذایی دارد به عنوان عامل حلالیت بودن، خواباندن کف، روغن کاری کردن، منبع کولین بودن و همچنین خیس و پایدار کردن آن است.
کاربرد لسیتین
علاوه بر صناعی غذایی از لسیتین در صنایع دارویی به کار برده می شود. این ماده نقش مرطوب کننده و پایدار کننده را داشته و به عنوان یک غنی کننده کاربرد دارد. همچنین در صنایع دارویی این ماده در کپسوله سازی و امولسیفایر کردن به کار برده می شود. در صنایع رنگ، لسیتین می تواند یا لایه محافظی را در سطوح ایجا کند. همچنین به کار بردن این ماده در جوهر چاپ، از زنگ زدگی جلوگیری کرده و باعث افزودن شدت رنگ می شود. لسیتین در این صنعت، خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و به عنوان کاتالیزر به پخش شدن رنگ کمک می کند. در پلاستیک ها، لسیتین نقش آزاد کننده را داشته، در گریس موتور به عنوان یک تمیز کننده و در گازوئیل به عنوان به عنوان ضد صمغ است.
فواید لسیتین در سلامتی
در دوران حاملگی، لسیتین نقش مهمی در تشکیل ساختار مغز و سیستم عصبی دارد. یکی از خواص لسیتین در تقویت حافظه است که می تواند نقش موثری در جلوگیری از آلزایمر داشته باشد. با تاثیری که لسیتین در کاهش میزان جذب کلسترول در بدن دارد، باعث کاهش ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی شده و از ایجاد سنگ صفرا جلوگیری می کند. به دلیل وجود خاصیت امولسیون کنندگی در لسیتین، این ماده بافت مخاطی روده را بهتر کرده و به هضم غذا کمک می کند. یکی از تاثیرات مفید لسیتین در شادابی و طراوت پوست است، زیرا با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی، از اثرات منفی رادیکال های آزاد در پوست جلوگیری می کند. عملکرد سیستم ایمنی در نتیجه ی استفاده از لسیتین، بهتر می شود.
رادون عنصری از جدول تناوبی با عدد اتمی 86 است که به گروه 18 و تناوب ششم از این جدول تعلق دارد. این عنصر با نماد شیمیایی Rn نمایش داده شده و در دسته ی گازهای نجیب قرار دارد. رادون به صورت گازی بوده و دارای خاصیت رادیواکتیوی است. از ویژگی های مهم گاز رادون، سنگین بودن و مضر بودن آن برای سلامتی است.
تاریخچه عنصر رادون
کشف عنصر رادون توسط فریدریش ارنست دورن در سال 1900 میلادی انجام شده و نام انتخاب شده از طرف این دانشمند برای این عنصر، برون تابه ی رادیوم بود. اما جداسازی این عنصر در سال 1908 میلادی توسط ویلیام رامسی و رابرت ویتلاگری انجام شده و نام نیتون برای این عنصر انتخاب شد. این دو دانشمند با تعیین چگالی رادون، بیان کردند که این گاز به عنوان سنگین ترین گاز شناخته شده تا آن زمان است. نام گذاری عنصر مذکور به نام رادون از سال 1923 انجام شد. علاوه بر هوا، رادون را می توان در چشمه های آب گرم نیز مشاهده کرد.
با تبخیر از آب های معدنی، رادون آن ها از دست می رود، به همین جهت است که مقدار رادون در آب های زیرزمینی نسبت به آب های سطحی بالاست.
خواص عنصر رادون
رادون گازی بی رنگ، بدون بو و مزه بوده و تشکیل آن در حالت طبیعی نتیجه فروپاشی عناصر رادیواکتیوی مانند توریم و اورانیوم است. گاز رادون در نتیجه ی فروپاشی سریع فلز رادیوم حاصل می شود. این عنصر در حالت استاندارد، گاز است ولی وقتی تا زیر نقطه انجماد سرد شود، به رنگ سبز فسفری تبدیل شده و درخشان می شود. اگر دما همین طور پایین تر بیاید، رنگ آن به زرد تغییر کرده و رنگ نارنجی مایل به قرمز در دمای ذوب حاصل می شود.
با این که رادون مانند بسیاری از گازهای نجیب، 8 الکترون در لایه ظرفیت خود دارد و با داشتن حالت پایدار، تمایل به انجام واکنش ندارد، ولی با فلوئور ترکیب شده و تولید فلوورید رادون را می کند.
ایزوتوپ های عنصر رادون
تعداد ایزوتوپ های شناسایی شده از عنصر رادون، 20 مورد است. در بین این ایزوتوپ ها، رادون 222 پایدارترین بوده و از فروپاشی ایزوتوپ های دختر خوانده رادیوم 226 حاصل می شود. از عنصر رادیوم ذرات آلفا رادیواکتیو تابش می کند. از تجزیه توریم 220 که تورون نامیده شده و نیمه عمر 55,6 ثانیه دارد، رادیوم 220 حاصل می شود. از این عنصر نیز ذرات آلفا گسل می کند. رادون 219 نیز حاصل فروپاشی آکتینیوم است. در این جا نیز ذرات آلفا منتشر می شوند.
کاربرد عنصر رادون
گاز رادون در اوایل قرن بیستم، بیشترین کاربرد را در نابودی سلول های سرطانی داشت. با قرار دادن بیمار در معرض پرتوهای گاز رادون، سلول های سرطانی در فرد بیمار از بین می رفتند. اما بعدها این نکته مشخص شد که در این روش پرتوگیری بیماران، رادیکال های آزاد تولید می شود. رادیکال های آزاد می تواند اختلالات ژنتیکی را ایجاد کرده و حتی باعث تشکیل سلول های سرطانی جدید شوند. حتی در درمان بیماری آرتروز نیز در قرن بیستم، از این روش درمانی و پرتودادن استفاده می شد. اما با پی بردن به تولید رادیکال های آزاد، استفاده از این روش در درمان بیماری آرتریت ممنوع شد.
در علوم اتمسفری از گاز رادون در فضای باز و برای ردیابی توده های هوا به کار برده می شود. در بررسی های هیدرولوژی و اندازه گیری میزان نفوذ آب های زیرزمینی به آب چشمه ها نیز از گاز رادون استفاده می شود. حتی تغییرات غلظت گاز رادون می تواند توسط برخی از محققان برای پیش بینی زمین لرزه به کار برده شود.
موارد احتیاطی کاربرد عنصر رادون
رادون یکی از گازهای نجیب با خاصیت رادیواکتیوی است. این گاز سرطان زا بوده و هنگام کار با آن، باید بسیار احتیاط کرد. استنشاق گاز رادیواکتیو رادون به دلیل تابش ذرات آلفا، می تواند بسیار خطرناک باشد. غباری در نتیجه ی تجزیه گاز رادون حاصل می شود که با ورود به جریان هوا، از طریق تنفس وارد شش ها شده و به بافت آن ها می چسبد.
با هوا دادن به قسمت هایی که محل تجمع این گاز و گازهای دیگر مانند رادیوم، توریوم و آکتینیوم شده است، از انبار شدن و ایجاد مشکلات توسط آن ها جلوگیری می شود. چون تجمع این گاز در هوا، فضای زیرزمینی ساختمان ها و آب انبارخانه ها می تواند باعث بروز مشکلات زیادی شود. سرطان های ریه ای که سالانه گزارش می شود در نتیجه ی وجود گاز رادون در هوا است.
اسید مالیک یا جوهر سیب یک دی کربوکسیلیک اسید است که دارای فرمول شیمیایی C4H6O5 است. این اسید در بدن همه ارگانیسم های زنده مشاهده شده و ترکیبی آلی به شکل جامد پودری است. اسید مالیک سفید رنگ است و بوی بسیار کمی دارد. این اسید در سیب سبز وجود داشته و به همین دلیل به نام جوهر سیب خوانده می شود.
خواص اسید مالیک
اسید مالیک بلوری بوده و مزه ی ترشی که در بسیاری از میوه ها وجود دارد، به دلیل وجود این اسید در ترکیب آن هاست. از جمله میوه هایی که در ترکیب خود این اسید را دارند، انگور، گوجه فرنگی، هویج و آلو است. در بیوشیمی، اسید مالیک از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چون از واسطه های مهم در چرخه کربس است. در طول یک شبانه روز مقدار زیادی از اسید مالیک در بدن انسان ها و حیوانات تولید شده و ساختار کربنی آمینو اسیدها را تشکیل و تولید انرژی سلولی می کند.
اسید مالیک در دمای 98 تا 99 درجه سانتی گراد ذوب شده با از دست دادن آب، به اسید فوماریک تبدیل می شود. از اسید مالیک در ساخت آب نبات های سخت به کار برده می شود، زیرا نقطه ذوب آن در مقایسه با نقطه ذوب اسید سیتریک کمتر است. همچنین میزان حلالیت این اسید در آب، از اسید سیتریک کمتر است. مقدار 132 گرم از اسید مالیک در دمای 20 درجه سانتی گراد در 100 میلی لیتر آب حل می شود. دو نوع اسید مالیک خوراکی و صنعتی وجود دارد.
کاربرد اسید مالیک
از اسید مالیک می توان به عنوان یک طعم دهنده آنتی اکسیدان در صنایع غذایی استفاده کرد. این اسید دارای طعمی مشابه با اسید سیتریک بوده و عاملی بافرساز و شلات کننده در مواد غذایی به حساب می آید. در روغن ها و چربی ها برای جلوگیری از سفت شدن آن ها از اسید مالیک به صورت سینرژیک بهره برده می شود. اسید مالیک در ترکیب سس های سالاد و سس مایونز، علاوه بر دادن طعمی خوب و دلپذیر، مدت زمان ماندگاری آن ها را نیز بالا می برد.
کاربرد اسید مالیک به عنوان مکمل و فواید آن
در متابولیسم بدن، وقتی کربوهیدرات ها به انرژی تبدیل می شود، اسید مالیک تولید می شود. به دلیل کاربرد و تاثیر وجود اسید مالیک در بدن، مکمل این اسید تولید شده و در بازار عرضه می شود. از جمله مزایایی که مصرف اسید مالیک به عنوان مکمل دارد، تقویت عملکرد ورزشی ورزشکاران است. اسید مالیک هم می تواند جذب کراتین را در بدن بهتر کند و هم به تولید انرژی، بالا بردن مقاومت بدنی و کم کردن خستگی در تمرینات ورزشی کمک کند.
همچنین مصرف مکمل اسید مالیک، از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می کند. اسید مالیک پیش ساز سیترات است. سیترات ماده ای است که مانع چسبیدن کلسیم به موادی در ادرار می شود که باعث تشکیل سنگ کلیه می شوند. اسید مالیک مقدار PH را در ادرار بالا برده و مانع تشکیل سنگ کلیه می شود.
یکی از موارد استفاده اسید مالیک در رفع خشکی دهان است که به دلایل مختلفی مانند ترس، ایجاد شده است. برای این منظور از اسید مالیک یک درصد استفاده کرده و جریان بزاق زیاد می شود.
کاربرد اسید مالیک در داروسازی
همان طور که اشاره شد، اسید مالیک در بدن انسان ها و حیوانات، در نتیجه چرخه های متابولیکی تولید می شود. اسید مالیک در بدن، نقش مهمی در تشکیل ساختار کربنی برای تولید پروتئین ها دارد. به همین جهت، تولید و تجزیه این اسید به طور همیشگی و روزانه در بدن انجام می شود. همه این دلایل، باعث مناسب شدن این اسید برای تولید داروهایی چون شربت های سینه، پودرهای جوشان، دهان شویه ها، خمیردندان و محصولات مراقبت از پوست شده است. اما مقداری از اسید مالیک باید مصرف شود، با توجه به سن افراد و وضعیت سلامتی آن ها متفاوت خواهد بود.
با مالیدن اسید مالیک روی پوست، آبرسانی به پوست انجام شده و سلول های مرده از بین می رود. در این حالت، علایم پیری در پوست از بین می روند.
از اسید مالیک در تولید آب میوه ها، آب نبات ها، به عنوان نگهدارنده در چربی ها و روغن ها، به عنوان تقویت کننده قلب و کبد و برطرف کننده خونریزی استفاده می کنند. این اسید به عنوان یک صفرابر بوده و می تواند نقش قابض را داشته باشد.
پرومتیم عنصری از جدول تناوبی با عدد اتمی 61 است که به گروه سوم و تناوب ششم از این جدول تعلق دارد. این عنصر با نماد شیمیایی Pm نمایش داده شده و در دسته ی عناصر واسطه داخلی و لانتانیدها قرار دارد. عنصر Promethium رادیو اکتیو بوده و نمی توان آن را به حالت آزاد در طبیعت مشاهده کرد.
تاریخچه عنصر Promethium
کشف عنصر پرومتیم در سال 1945 و در کشور آمریکا توسط گلندنین، مارینسکی و کریل انجام شد. نام این عنصر نیز برگرفته از واژه ی پرومتس است. این واژه در زبان یونانی به معنای کسی است که در اسطوره های آن ها، آتش را از خدا دزدید. قبل از تایید کشف این عنصر، ایرت در سال 1924 درباره نئودیمیم بیاناتی را ارائه کرد اما نتوانست آن را اثبات کند. همچنین در دانشگاه اوهایو نیر کشف این عنصر توسط عده ای انجام شد که با سنتز سیکوترون موفق به این کشف شدند، ولی به دلیل عدم اثبات، ثبت آن انجام نشد. تا این که شناسایی عنصر پرومتیم در سال 1947 به کمک کروماتوگرافی مبدل یونی که بر روی رآکتورهای هسته ای صورت گرفت، انجام شد.
خواص عنصر Promethium
عنصر پرومتیم در حالت استاندارد، جامدی فلزی بوده و جزء عناصر خاکی کمیاب است. از شکافت هسته ای اورانیوم، توریم و پلوتونیم، پرومتیم به دست می آید. همچنین این عنصر را در کانی هایی مانند پیچلند می توان یافت. تولید مصنوعی این عنصر از بمباران ذره ای عناصر نئودیمیم و پراسئودیمیم انجام شد. پرومتیم ر 1042 درجه سانتی گراد ذوب شده و در دمای 3000 درجه سانتی گراد به جوش می آید. چون عناصر با عدد اتمی فرد، تعداد ایزوتوپ های پایداری کمتری دارند، به همین دلیل در طبیعت نمی توان این عنصر و تکنسیم را در میان 92 عنصر اولیه جدول تناوبی، یافت.
یکی از خواص عنصر پرومتیم، تابش اشعه بتا است که در برخورد با عناصری که عدد اتمی بالا دارند، تولید اشعه ایکس می کند. به دلیل ناپایدار بودن اطلاعات زیادی درباره فلز پرومتیم نیست. ترکیباتی از عنصر پرومتیوم که نمک هستند، تابش کننده نور آبی کمرنگ یا سبز از خود در تاریکی هستند. دلیل این امر را می توان در رادیواکتیو بودن این عنصر جستجو کرد.
ایزوتوپ های عنصر Promethium
تعداد 36 ایزوتوپ رادیواکتیو از عنصر پرومتیم شناسایی شده است که پایدارترین آن ها پرومتیم 145 با نیمه عمر 17,7 سال، پرومتیم 146 با نیمه عمر 5,53 سال و پرومتیم 147 با نیمه عمر 2,6 سال هستند. بقیه رادیوایزوتوپ ها دارای نیمه عمری کمتر از 300 روز هستند.
کاربرد عنصر Promethium
یکی از کاربردهای عنصر پرومتیم به جهت منبعی برای اشعه بتا بودن، در اندازه گیری ضخامت پلاستیک، ورقه، لاستیک، کاغذ، فلز و منسوجات است. همچنین از این عنصر برای علایمی که باید به طور دقیق عمل کنند، به عنوان منبع نور به کار برده می شود. از کاربردهای دیگر این عنصر در باتری های هسته ای است. این باتری ها تبدیل نور به الکتریسیته را به وسیله سلول های نوری انجام می دهند. در کاوشگرهای فضایی و سفینه ها و همچنین تولید لیزرها از این عنصر به کار گرفته می شود. از این لیزرها در برقراری ارتباط در زیردریایی ها استفاده می شود. می توان از عنصر پرومتیم به عنوان منبعی برای نور استفاده کرد.
پرومتیم عنصری درخشان برای هدف گیری موشک های شانه سوز مورد استفاده بوده و همچنین به عنوان درخشان کننده در شب ها، در ساعت های مچی و شماره گیرها به کار برده می شود. در لامپ های فلورسنت نیز این عنصر را در کلیدهای استارتر انرژی- کارآیی آن به کار می برند.
موارد احتیاط کاربرد عنصر Promethium در سلامتی
در مکان هایی که از عنصر پرومتیم استفاده می شود، استنشاق گازها باعث آسیب به ریه ها شده و حتی می تواند آن ها را مسدود کند. یکی از خطرات این عنصر برای سلامتی افراد، ایجاد سرطان بوده و با تجمع آن در بدن، کبد دچار آسیب می شود.
انتشار پرومتیم در محیط از راه صنعت تولید نفت و دور ریخته شدن لوازم خانه صورت می گیرد. تجمع این عنصر در خاک باعث افزایش غلظت آن در بدن انسان و جانوران شده و مشکلات سختی را ایجاد می کند. آسیبی که این عنصر به جانوران می زند، صدمه به غشای سلولی آن هاست. در نتیجه این تخریب ها، عملکرد سیستم عصبی و تولید مثل این جانداران به مخاطره می افتد.