سدیم هگزا متا فسفات

سدیم هگزا متا فسفات ترکیبی با فرمول شیمیایی NaPO₃ و ظاهر جامدی و سفید رنک است. این ماده به خوبی در آب حل شده و به عنوان یک جاذب رطوبت عمل می کند. نام های دیگری که سدیم هگزا متا فسفات با آن ها خوانده می شوند، سدیم پلی متا فسفات، متا فسفات سدیم، نمک کالا گن و نمک گراهام هستند. سدیم هگزا متا فسفات از زنجیرهای متوالی فسفات تشکیل شده و قابلیت انحلال در ترکیبات آلی را ندارد.

کشف سدیم هگزا متا فسفات برای اولین بار در سال 1849 توسط یک شیمیدان آلمانی بوده و بعد از سال ها وقتی تجزیه این ماده صورت گرفت، وجود آنیون چهار وجهی فسفات ثابت شد. همچنین تولید این ماده برای اولین بار در سال 1963 با گرما دادن متا فسفات سدیم بدون آب، صورت گرفت.

عملکرد این ماده در محیط های خنثی بالا است. در صورتی که مونو فسفات در شرایط اسیدی و تری سدیم فسفات و سدیم تری پلی فسفات در محیط های قلیایی به خوبی عمل می کنند.

یکی از خواص شیمیایی سدیم هگزا متا فسفات، واکنش پذیری با یون های فلزی است. با تشکیل کمپلکس ها در نتیجه ی این واکنش، کمک به نمک زدایی می شود. به طوری که به عنوان یک گیرنده در صنایع غذایی به صورت یک افزودنی استفاده می شود. در این ماده، متافسفات و سدیم وجود داشته و در محیط های اسیدی به سدیم ارتوفسفات و سدیم تری متا فسفات، تجزیه می شود.

تولید سدیم هگزا متا فسفات

در تولید سدیم هگزا متا فسفات، ابتدا با استفاده از یک واکنش دو مرحله ای، از ارتو مونو سدیم فسفات و مونو سدیم پیرو فسفات و حرارت دادن استفاده می شود. در مرحله دوم، به پیرو فسفات گرما داده شده و محصول نهایی تولید شده و خنک سازی انجام می شود.

اگر سدیم کربنات را با سدیم هگزا متا فسفات ترکیب کنید، ماده ای حاصل می شود که میزان PH بالا را سبب می شود. این ماده، آب سخت را نرم کرده و برای تولید مواد شوینده می تواند مفید باشد. همچنین از این ترکیب به عنوان یک دیسپرس کننده در تجزیه ی خاک رس و انواع خاک های دیگر استفاده می شود، زیرا این ترکیب دارای خاصیت پراکنده کنندگی است.

کاربرد سدیم هگزا متا فسفات

صنایع مختلفی مانند تولید محصولات غذایی، صنعت نفت، حفاری، تولید کاغذ، پتروشیمی، صنعت دباغی، فراوری چرم، متالوژی، تصفیه آب، تولید سیمان و ... از سدیم هگزا متا فسفات کمک می گیرند. فسفری که در ترکیب این ماده وجود دارد از خوردگی معدنی کلسیم، آهن، منیزیم و نمک ها، پیشگیری می کند. کاربرد سدیم هگزا متا فسفات در صنایع غذایی به جهت اعلام بی خطر بودن آن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا است. در این صنعت از گرید خوراکی این ماده استفاده می شود.

کاربرد سدیم هگزا متا فسفات در تولید مواد شوینده

سدیم هگزا متا فسفات در ترکیب مواد شوینده به جهت داشتن خاصیت کی لیت ساز بودن به کار برده می شود. همچنین این خاصیت کمک می کند تا این ترکیب، یون های فلزی موجود در آب را کاهش داده و باعث کم شدن میزان سختی آن ن شوند. پس سدیم هگزا متا فسفات هم به عنوان نرم کننده و هم به عنوان یک دیسپرس کننده به کار برده می شود. لخته شدن مواد و ذرات معلق در محلول های آبی با خاصیت دیسپرس کنندگی این ترکیب، پیشگیری می شود. برای این که ذرات رنگ منتشر شود در صنعت تولید آن ها سدیم هگزا متا فسفات کاربرد دارد.

کاربرد سدیم هگزا متا فسفات به عنوان دیسپرس کننده

توزیع بارهای یونی مثبت و منفی در ترکیبات محلول با کمک دیسپرس کننده هایی چون سدیم هگزا متا فسفات تغییر می کند. با این خاصیت، امولسیون ها پایدار می شوند. علت استفاده از این ماده در صنعت رنگرزی، همین خاصیت است.

از این مواد برای ثبات دادن در محصولات استفاده می شود. به عنوان مثال پراکنده کننده هایی چون نرم کننده ها و فوق روان کننده ها در بتن و خاک برای بهبود دادن به کارایی آن ها به کار برده می شوند.

نکات ایمنی کار با سدیم هگزا متا فسفات

اگر سدیم هگزا متا فسفات در تماس طولانی با پوست قرار گیرد، باعث ایجاد التهابات و تحریکات پوستی می شود. در صورت تماس این ماده با پوست و چشم، بلافاصله با آب فراوان شست و شو داده شود. بلعیدن این ماده باعث ایجاد اسهال و استفراغ شده و سردرد، تب، خستگی و کاهش فشار از جمله عوارض دیگر این ترکیب است. 

نیکل (Nickel)

نیکل عنصری از جدول تناوبی با عدد اتمی 28 و نماد شیمیایی Ni است. این عنصر، ظرفیت های 2 و 4 داشته و به رنگ سفید نقره ای، براق و صیقلی است. نیکل ساختاری بلورین و مکعبی داشته و قابلیت چکش خورای دارد. از خواص فیزیکی دیگر این عنصر، سخت بودن، قابل انعطاف و هدایت جریان الکتریسیته است. نیکل در جدول تناوبی در گروه 6 و در تناوب چهارم قرار دارد. نیکل با عناصر آهن و کبالت، هم گروه بوده و خواص مغناطیسی و فعالیت شیمیایی مشابه با آن ها دارد. جرم اتمی نیکل، 58,71 بوده و پنج ایزوتوپ پایدار دارد.

فلز نیکل را می توان در مقادیر بسیار کم در سنگ های اولترامافیک در پوسته ی زمین و داخل شهاب سنگ های نیکل – آهن که در معرض اکسیژن نیستند، یافت. کانی های مهمی که حاوی این عنصر هستند، پنتلاندیت، پیروتیت (سولفیدهای نیکل و آهن) و گارنییریت (سیلیکات نیکل و منیزیم) هستند. یکی از خواص مهم نیکل، مقاومت بالای آن در برابر هوا و آب است که دچار اکسیداسیون نمی شود. به همین جهت از این فلز برای تولید سکه های پول، فلزکاری برنج و آهن و همچنین ساخت ابزار آلات شیمیایی استفاده می کنند.

در آزمایشگاه، نقاط ذوب و جوش نیکل به ترتیب برابر با 1453 و 2913 درجه سانتی گراد است.

خواص نیکل (Nickel)

یکی از خواص نیکل، ویژگی خوب مکانیکی و مقاومت عالی آن در برابر محیط های خورنده است. نیکل در دمای بالا استحکام خوبی داشته و در دمای پایین نیز، از چقرمگی و داکتیلیته مناسبی برخوردار است. نیکل، سختی برابر با فولاد داشته و خیلی آسان می تواند با گوگرد و آرسنیک، ترکیب می شود. متداول ترین حالت اکسایشی نیکل، برابر با 2+ است ولی با حالت های اکسایش 3+ و 1+ نیز مشاهده می شود. فلز مذکور در حالت تجاری، درصد خلوص 99 داشته و به دو صورت خالص فلزی و یا ترکیبی مشاهده می شود.

منابع نیکل (Nickel)

دو معدن به عنوان منابع نیکل هستند. خاک های آجری رنگ و سولفید، دو منبع مهم نیکل هستند. دو سوم میزان مصرف نیکل در جهان از کانی سولفید تامین می شود. ته نشین شدن کانی های سولفید با کمک تصفیه و شناوری به صورت اکسید نیکل بوده و سپس پالایش در آن ها انجام می شود. پالایش منبع دیگر نیکل که اکسید است با کمک پالایش هیدرومتالوژی مانند شست و شو با آمونیاک انجام می شود.

استخراج نیکل

با کمک فرایندهای کاهش، نیکل را از سنگ معدن آن به دست می آورند. فلزی که در نتیجه ی این فرایند به دست می آید، خلوص 75 درصدی دارد. در نهایت با کمک واکنش نیکل و مونوکسید کربن برای تشکیل کربونیل نیکل، خالص سازی نهایی این فلز انجام شده و نیکل با خلوص 99,99 درصد به دست می آید. در این فرایند که Mond نامیده می شود، گاز را از محفظه ی حاوی ده ها هزار گلوله نیکلی ثابت است، عبور می دهد. در این محفظه ها، دما بسیار بالاست. تجزیه کربونیل نیکل روی گندله ها یا گلوله های نیکلی به شکل رسوب نیکل خالص، انجام می شود. نیکلی که در این فرایند به دست می آید، خلوص بالایی داشته و به عنوان کربونیل نیکل شناخته می شود.

آلیاژهای نیکل

آلیاژ مس- نیکل، یکی از آلیاژهای این فلز است که از حل شدن این دو فلز در یکدیگر به دست می آید. مهمترین این آلیاژ، 67 درصد نیکل و 33 درصد مس دارد و مونل نامیده می شود. از جمله خواص این آلیاژها، مقاومت در برابر حلال های کلردار است.  

آلیاژ کروم- نیکل نوع دیگری است که مقاومت بالایی در برابر دماهای بالا و خوردگی زیاد دارد. کرم دارای میزان انحلال پذیری 30 درصدی حالت جامدی در دمای اتاق در نیکل است.

سوپر آلیاژ پایه نیکل، نوع سوم آلیاژ این فلز است که در موتورهای جت و توربین های گازی به کار برده می شود. سوپرآلیاژها به طور عمده از آهن، کبالت و نیکل به عنوان ماده اصلی و از فلزات کروم، تنگستن، آلومینیوم و تیتانیوم به عنوان عناصر فرعی ساخته می شوند. مقاومت این آلیاژها در برابر خوردگی و دمای بالا زیاد است.

کاربردهای پودر نیکل

از نیکل در ساخت سکه ها، قطعات ماشین آلات، تعمیر قطعات و شکل دادن الکتریکی به جهت داشتن استحکام بالا، ساخت بشکه های کشتیرانی شیمیایی و پروانه کشتی، ساخت اجزای موشکیو فضایی، لوله کشی صنایع شیمیایی، ساختع فولادهای ضد زنگ، باتری های قابل شارژ، به عنوان کاتالیزور در هیدروژن دار کردن روغن های گیاهی، ورق های زرهی و درب های ضد سرقت، گاوصندوق های ضد سرقت، صنایع آبکاری کروم، صنایع خودروسازی، تانکرها، قطارها و تولید استیل در ساخت ظرفشویی ها، لباس شویی ها و ... به کار برده می شود. 

تبدیل واحد زمان

زمان به عنوان کمیتی است که برای اندازه گیری های مختلفی به کار می رود تا طول رویدادها، توالی و بازه زمانی بین آن ها را مشخص کند. همان طور که کمیت های دیگری چون طول، حجم، سرعت، مساحت، جرم و ... از واحدهای مخصوصی برای  بیان خود استفاده می کنند، برای بیان زمان نیز، واحد و یکای مخصوصی به کار برده می شود. واحد زمان در سیستم بین المللی یکاها (SI)، ثانیه است. در تاریخ، ثانیه را نسبت به دوره های زمانی بزرگی چون ساعت، دقیقه و روز تعریف کرده اند.

به طور تقریبی هر ثانیه برابر است با 86400 / 1 از یک روز خورشیدی، ولی تعریف دقیق تر آن با نوسانات اتمی بیان شده است. در تعریف ثانیه با روز، یک روز برابر با 60 ثانیه  ͯ 60 دقیقه  ͯ 24 ساعت است که مقدار آن همان 86400 ثانیه است. ثانیه نجومی در واقع همین ثانیه است.

در تعریف ثانیه با نوسانات اتمی که بعد از پیدایش سیستم SI در سال 1967 بوده، می توان گفت، به مدت زمان 9192631770 دوره از تابش متناظر بین دو سطح انرژی حالت پایه اتم سزیم 133، ثانیه گفته می شود.

میانگینی که برای یک روز خورشیدی بر پایه ثانیه تعریف می شود، یکی نیست. زیرا حرکت تدریجی زمین کند می شود. به همین جهت می توان گفت که تعریف ثانیه به صورت دلخواه و به صورت یک انتخاب تاریخی و فرهنگی صورت گرفته است. اما تعریفی که با توجه به نوسانات اتمی بیان شده است، ثابت و همیشگی است.

علاوه بر ثانیه، واحدهای دیگری که برای زمان به کار می رود، دقیقه، روز، ساعت، هفته، سال، ماه، دهه، سده، هزاره، میلی ثانیه و ... است.

تبدیل واحدهای زمان به یکدیگر   

برای تبدیل واحد کمیت زمان می توان از روابط زیر استفاده کرد.

1 ثانیه = 1000 میلی ثانیه

1 دقیقه = 60 ثانیه

1 ساعت = 60 دقیقه

1 روز = 24 ساعت

1 هفته = 7 روز

1 ماه = 28، 29، 30 و 31 روز

1 سال = 365 یا 366 روز

1 دهه = 10 سال

1 سده = 100 سال

1 هزاره = 1000 سال

 می توان تبدیل واحد به صورت های دیگر را برای زمان نوشت. 

1 نانو ثانیه (ns) = 0,000000001 ثانیه

1 میلی ثانیه (ms) = 0,001 ثانیه

1 ثانیه (نجومی) = 0,99726956 ثانیه

1 دقیقه (min) = 60 ثانیه

1 دقیقه (نجومی) = 59,83617361 ثانیه

1 ساعت (h) = 3600 ثانیه

1 ساعت (نجومی) = 3590,170417 ثانیه

1 روز (d) = 86400 ثانیه

1 روز (نجومی) = 86164,04 ثانیه

1 هفته (wk) = 604800 ثانیه

1 ماه (mo) = 2628000 ثانیه

1 سال (yr) = 31536000 ثانیه

1 سال (نجومی) = 31449892,3 ثانیه

1 دهه (dec) = 315360000 ثانیه

1 سده (c) = 3153600000 ثانیه

1 هزاره (millennium) = 31536000000 ثانیه

تعریف روز نجومی

روز نجومی واحد زمانی است که در نجوم مورد استفاده قرار گرفته و برابر با مدت زمان چرخش یکبار زمین نسبت به ستاره ها است. با خروج زمین از منظومه شمسی، می توان نشان داد که زمین در طول یک سال، 366,242 چرخش را در مدت یک سال انجام داده است. تعداد چرخش های محاسبه شده توسط ما، 365,242 است زیرا با گردش ما در اطراف خورشید، یکی از این چرخش ها حذف می شود.

برخی از واحدهای علمی زمان

یکی از این واحدها به نام جفی (jiffy) است. این واحد به طول زمانی گفته می شود که برای جابجا شدن یک فرمی در خلأ لازم است. یک فرمی به طور تقریبی برابر با یک نوکلئون است.

از واحدهای علمی دیگر زمان می توان، زمان پلانک را گفت که مدت زمانی را نشان می دهد که نور طی مسافتی به اندازه یک پلانک را می کند. می توان گفت، واحد زمان پلانک به عنوان کوچکترین واحد اندازه گیری زمان است. اما امروزه از واحدهای کوچک زمان در علم فیزیک استفاده نمی شود.

واحد زمان یا TU واحد دیگری است که در مهندسی به کار برده می شود. این واحد را به عنوان 1024 میکروثانیه تعریف می کنند.

واحد علمی دیگری از زمان به نام سود برگ است. این واحد زمانی برابر با ^13- 10 را نشان داده و در نرخ رسوب به کار برده می شود. به خصوص برای ته نشینی پروتئین ها استفاده می شود.

یکی از واحدهای علمی زمان که در زمین شناسی به کار می رود، مقیاس زمانی زمین شناسی است. تاریخ زمین به بخش های ابردوران، دوران، دوره، دور و عصر تقسیم می شود. با مقیاس زمانی زمین شناسی می توان رویدادهایی که در دوران زندگی زمین رخ داده است، اندازه گیری می شود. 

کربنات استرانسیوم

کربنات استرانسیم ترکیبی معدنی با فرمول شیمیایی SrCO₃ است که از نظر ظاهری، جامد است. دو نوع از کربنات استرانسیم به رنگ های سفید که فرم صنعتی بوده و خاکستری که معدنی است وجود دارد. نوع معدنی این ترکیب را با نام استرانسیانیت می شناسند. کربنات استرانسیم بدون بو و طعم بوده و خیلی سخت می تواند در آب حل شود. با حل شدن دی اکسید کربن در آب و اشباع کردن آن، قابلیت انحلال کربنات استرانسیم به شدت در این آب بالا می رود. یکی از خواص شیمیایی استرانسیم کربنات، قابلیت واکنش پذیری بسیار بالای آن با اسیدهاست.

ذخایر سنگ سلستین در ایران برای تولید کربنات استرانسیم در ایران زیاد بوده و مقدار آن به 2 میلیون تن با عیار 75 تا 95 درصد سولفات استرانسیم می رسد. مقدار این ذخایر در دنیا به میزان 7 میلیون تن است.

تولید کربنات استرانسیم

با دو روش می توان کربنات استرانسیم تولید کرد.

روش تولید مستقیم

در یکی از این روش ها که به طور مستقیم صورت می گیرد، ابتدا سنگ معدن سلستین را با اسید کلریدریک و سپس با آب شست و شو می دهند. با شست و شو با این مواد، کربنات کلسیم و گچ موجود در این سنگ معدنی حذف می شود. بعد از این مرحله، سولفات استرانسیم خالص و جامد را در محلول کربنات سدیم (سودااش) قرار داده و وارد تانک های به خصوصی می کنند. در این تانک ها به محلول، حرارت داده و بعد از این که مدت زمان مشخصی گذشت، فاز محلول را از فاز جامد جداسازی می کند. محلول را در تانک دیگری که سودااش دارد منتقل و دوباره حرارت می دهند.

در انتهای این روش، دو فاز جامدی که رسوب کربنات استرانسیم ناخالص و فاز مایع حاوی کربنات سدیم و سولفات سدیم دارد حاصل می شود. بعد از این که جامد رسوبی جداسازی می شود، بقیه در اسید کلریدریک حل شده و به محلول دارای کلرید استرانسیم، کربنات سدیم اضافه می کنند. در نهایت کربنات استرانسیم به دست می آید. محصول تولید شده در این روش، به ندرت دارای درصد خلوص 95 بوده و برای این که درصد خلوص را بالا ببرند، عملیات فوق ادامه پیدا می کند.

تولید کربنات استرانسیم به روش خاکستر سیاه

در این روش، ابتدا سلستین را با کک در دمای بالا بین 1000 تا 1200 درجه سانتی گراد احیا می کنند. با این واکنش، سولفات استرانسیم به سولفید استرانسیم تبدیل می شود. سولفید استرانسیم حلالیت خوبی در آب گرم داشته ولی بقیه مواد جامد، نامحلول است. با تولید سولفید سدیم و اضافه کردن دی اکسید کربن به محلول حاوی سولفید استرانسیم، بعد از عملیات استخراج، کربنات استرانسیم به عنوان محصول، به دست می آید. در این روش، کربن به عنوان عامل کاتالیزوری است.

کاربرد کربنات استرانسیم

در ساختار آهن رباهای سرامیکی فریت استرانسیم از کربنات استرانسیم استفاده می شود. از این آهن رباها در جداکننده های مغناطیسی و بلندگوها به کار گرفته می شود. این ترکیب به عنوان ماده اولیه برای تولید نمک استرانسیوم است. اگر از کربنات استرانسیم در ترکیب شیشه ها استفاده شود، قابلیت جذب اشعه ایکس را خواهد داشت. در تلویزیون های رنگی، لوله های اشعه کاتدی که استفاده می شود از کربنات استرانسیم به کار گرفته می شود.

در تصفیه الکتریکی روی و در گل حفاری نیز، می تواند کربنات استرانسیم کاربرد داشته باشد. برای ساخت لعاب چینی های الکتریکی، اکسید استرانسیم به کار برده می شود. با این ترکیب، از آبله گون شدن و سوراخ شدن لعاب چینی جلوگیری می شود.

یکی از کاربردهای جالب کربنات استرانسیم در آتش بازی ها و برای تولید رنگ قرمز است. در تولید شیشه های رنگی، رنگ های درخشان، نمک های استرانسیم، تصفیه شکر و تولید برخی داروها نیز این ماده کاربرد دارد.

در تولید لوازم الکتریکی و رسوب دادن در حوضچه های الکترولیز روی نیز، کربنات استرانسیم به کار گرفته می شود.

خطرات کربنات استرانسیم

احتمال دارد با استنشاق کربنات استرانسیم، مشکلات تنفسی پیش آید. اگر کربنات استرانسیم با پوست و چشم تماس داشته باشد، با آب فراوان شست و شو داده شود. برای شست و شو، چشم ها باید باز بوده و فشار آب نیز زیاد نباشد. همچنین بعد از استفاده از کمپرس آب سرد، سریع به پزشک مراجعه شود. چون چشم، اسیدها، مواد مذاب و مواد شیمیایی را به راحتی جذب می کند. به هیمن جهت در هنگام کار با این ترکیب، از عینک ایمنی مخصوص، ماسک و دستکش استفاده کنید. 

مونو آمونیوم فسفات

مونو آمونیوم فسفات ترکیبی معدنی با فرمول مولکولی NH₄H₂PO₄ است که به اختصار به صورت MAP نوشته می شود. این نمک از ترکیب آمونیاک و اسید فسفریک حاصل می شود. در صنعت از مونو آمونیوم فسفات، استفاده های زیادی می شود. اما مهترین کاربرد این ترکیب به صورت کود در کشاورزی است که برای تامین عناصر نیتروژن و فسفر در خاک به کار برده می شود.

مونو آمونیوم فسفات به صورت پودری و یا کریستال های سفید رنگ است که ساختار تتراهیدرالی دارد. در شرایط عادی و محیطی معمولی، مونو آمونیوم فسفات به این صورت پایدار است. به آمونیوم فسفات، آمونیوم دی هیدروژن فسفات نیز گفته می شود.

این ترکیب در دمای 190 درجه سانتی گراد ذوب شده و در آب حل می شود. اما نمی تواند در اتانول و استون به خوی حل شود.

تولید مونو آمونیوم فسفات

در صنعت وقتی اسید فسفریک را با آمونیاک ترکیب می کنند، طی یک واکنش گرماده، مونو آمونیوم فسفات به صورت کریستالی به دست می آید. با دو روش می توان این واکنش را انجام داده و آمونیوم دی هیدروژن فسفات تهیه کرد.

در یکی از این روش ها، دو ماده اولیه با نسبت های برابر با هم واکنش داده و محصول بعد از تولید، وارد یک گرانولیتور می شود تا جامد این ترکیب به دست آید.

در روش بعدی، از رآکتوری استفاده می شود که دارای یک لوله ی متقاطع است. در این روش، گرمایی که از واکنش اسید فسفریک و آمونیاک حاصل می شود، می تواند آب موجود را بخار کرده و محصول جامد حاصل شود.

از مزیت های تولید مونو آمونیوم فسفات به این روش، استفاده از اسید فسفریک با هر خلوصی بوده و برخلاف دیگر کودهای فسفاته نیازی به استفاده از اسید فسفریک خالص نیست.

کاربرد مونو آمونیوم فسفات به عنوان کود کشاورزی

درصد فسفر به صورت ترکیب پنتا اکسید دی فسفر در کود مونو آمونیوم فسفات، 48 تا 61 است که با توجه به میزان ناخالصی های آن می تواند بین این دو عدد متغیر باشد. این ترکیب در نقش کود، به خوبی در آب حل شده و به سرعت در خاک های مرطوب حل می شود. با خاصیت انحلال پذریری بالا از این کود به صورت محلول پاشی استفاده می شود. بعد از انحلال، دو عنصر فسفر و نیتروژن از هم جدا شده و به صورت یون های آمونیوم مثبت و فسفات منفی درمی آیند.

از کودهای فسفاته بیشتر در خاک های آهکی استفاده می شود. زیرا آمونیوم موجود، باعث کاهش میزان PH در ریشه گیاه شده و فسفر به راحتی در اختیار گیاه قرار می گیرد. بهترین زمان برای افزودن این کود، ابتدای فصل رشد گیاه است. می توان کود مونو آمونیوم فسفات را با کودهای دیگر در مخزن مخلوط کرد ولی نباید با کلسیم و منیزیم مخلوط شود.

نحوه استفاده از کود مونو آمونیوم فسفات

این کود را در نزدیکی دانه در زمان رشد اضافه کرده و نحوه کاربرد آن به صورت محلول پاشی است. با این نحوه استفاده، گاز آمونیاک کمتری در هوا نشر می کند. در روش دیگر، ماده ای پخش کننده به کار برده و کود را روی سطح خاک پخش و با شخم زدن، ترکیب آن دو را انجام می دهند. کود مونو آمونیوم فسفات در بهار و پاییز استفاده شده و در گیاهانی مانند چغندر، سیب زمینی، آفتابگردان، گندم، جو، سویا، چاودار، ذرت و ... به کار گرفته می شوند.  

مزایای فسفر برای گیاه و علایم کمبود آن

وجود فسفر برای یک گیاه باعث رشد و توسعه ریشه گیاه شده و ساقه را محکم می کند. همچنین این عنصر شکل گیری گل را بهتر کرده و به تولید بذر و دانه کمک می کند. فسفر محصولات یکنواخت و زودرس تری را برای گیاه فراهم می کند. همچنین کیفیت محصولات را بالا برده و مقاومت آن ها را در برابر بیماری های گیاهی بالا می برد.

علایم تشخیص کمبود نیتروژن و پتاسیم در گیاه خیلی راحت تر از تشخیص کمبود فسفر در آن است. زیرا در این حالت، فقط علایمی چون لکه دار شدن گیاه در زمان رشد زودرس ظاهر می شود.

کاربردهای دیگر مونو آمونیوم فسفات

یکی از کاربردهای مونو آمونیوم فسفات در خاموش کننده های آتش نشانی شیمیایی خشک است. خاصیت تجزیه پذیری مونو آمونیوم فسفات باعث شده که از آن در زمینه نوری استفاده کنند. همچنین این ترکیب دارای خاصیت پیزوالکتریکی بوده و در برخی مبدل های سونار فعال مورد استفاده قرار می گیرد. در ساخت کیت های اسباب بازی با رنگ های مختلف، نیز نمک مونو آمونیوم فسفات به کار برده می شود.