آمونیاک ماده ای در حالت فیزیکی مایع، غیرآلی و بی رنگ است که بویی تند و خفه کننده دارد. آمونیاک خاصیت قلیایی داشته و علت این خاصیت به دلیل وجود جفت الکترون ناپیوندی روی اتم نیتروژن در ساختار آن است. آمونیاک از هوا سبک تر بوده و از تجزیه مواد آلی ازت دار به دست می آید. فرمول شیمیایی آمونیاک، NH3 بوده و از ترکیب هیدروژن و نیتروژن به دست می آید.
برای تولید آمونیاک، هیدروژن را از یک منبع گاز طبیعی مانند متان و نیتروژن را از هوا تامین می کنند. اگر آمونیاک با پوست تماس داشته باشد، باعث سوختگی شدید می شود. همچنین مجاری تنفسی در تماس با این ماده، به شدت تحریک شده و دچار اختلال می شوند. با گرما دادن این مایع، نیتروژن اکسید و بخارات سمی از آن خارج می شوند.
خواص آمونیاک
آمونیاک مولکولی قطبی بوده و دارای ساختار هرم مثلثی است. نقطه ذوب آمونیاک برابر 34,4- درجه و نقطه جوش آن برابر 107,9- درجه سانتی گراد است. آمونیاک به شکل خالص می تواند، رطوبت را جذب کند. همچنین این ماده به راحتی در آب حل شده و تولید هیدروکسید آمونیوم می کند. از خواص هیدروکسید آمونیوم، خصلت بازی ضعیف و اثر سوزشی آن است.
شدت آتش گیری آمونیاک بالا نبوده ولی اگر در مقابل گرمای زیادی قرار گیرد، ایجاد انفجار می کند. طوری که دمای خود اشتعالی این ماده، 651 درجه سانتی گراد است.
تولید آمونیاک
مهمترین فرآیند صنعتی که به تولید آمونیاک منجر می شود، فرآیند هابر است. در این واکنش همان طور که در بالا نیز اشاره شد، هیدروژن و نیتروژن با نسبت 3 به 1 ترکیب شده و 2 مولکول آمونیاک را حاصل می کند. از شرایط انجام این واکنش یکی بالا بودن فشار و دیگری استفاده از کاتالیزور مناسب این فرآیند است. آهن خالص به همراه پتاسیم هیدروکسید از مهمترین کاتالیزورهای این واکنش است. نکته ای که در این واکنش مورد توجه است، از کل هیدروژن و نیتروژن موجود، فقط 15 درصد به آمونیاک تبدیل می شود. برای این که 98 درصد این مواد به محصول تبدیل شوند، هیدروژن و نیتروژن شرکت نکرده در واکنش، به چرخه واکنش باید برگشت داده شود.
کاربرد آمونیاک
کاربرد آمونیاک در صنعت کشاورزی
از مهمترین کاربردهای آمونیاک به عنوان کود در کشاورزی است. این ماده می تواند به رشد و تداوم تولید محصولات کشاورزی مختلف کمک کند. افزودن کود آمونیاک به طور مستقیم و با استفاده از مخازن مخصوص انجام می شود. همچنین از آمونیاک در تولید کودهای ازته ای چون آمونیوم سولفات و آمونیوم نیترات استفاده می کنند. به طور معمول بیشتر از 80 درصد از آمونیاک تولیدی جهان، برای ساخت کودهای شیمیایی به خصوص کودهای نیتروژنه اسستفاده می شود.
کاربرد در وزنه برداری
در هنگام انجام ورزش های سنگینی چون وزنه برداری، نیاز به مصرف اکسیژن زیادتری نسبت به حالت عادی در بدن است. در حالت عادی بدن در هر دقیقه به 15 سی سی اکسیژن نیاز دارد، اما در شرایط انجام ورزش های سنگین، به 1000 سی سی اکسیژن در دقیقه نیاز دارد. استنشاق بوی آمونیاک به باز کردن عروق خونی کمک کرده و جریان اکسیژن را در خون بالا می برد. علاوه بر این، آمونیاک به هوشیاری وزنه برداران نیز کمک می کند.
نقش آمونیاک در رنگ مو
آمونیاکی که در ترکیب رنگ موها وجود دارد، کوتیکول های مو را جدا کرده و می تواند رنگ را به داخل آن ها نفوذ دهد. اما از صدماتی که آمونیاک به مو وارد می کند، خشک کردن آن هاست. به همین دلیل در خانم ها باردار و افرادی که موی حساس دارند، از رنگ موهای بدون آمونیاک استفاده می شود.
چون موی افراد به طور طبیعی دارای خاصیت اسیدی است به همین دلیل به رنگ موها، آمونیاک اضافه می کنند تا PH آن ها را زیاد کنند.
کاربرد آمونیاک در داروسازی
آمونیاک را نمی توان به عنوان ماده ای که باکتری ها، ویروس ها و عوامل بیماری زا را نابود می کند، محسوب کرد. اما برخی از میکروب های بیماری زای حاصل از غذاها، توسط این ماده نابود می شوند. از جمله آن ها، سالمونلا و E. coli است.
از کاربردهای دیگر آمونیاک می توان استفاده در تصفیه آب، تولید پلاستیک، تولید مواد منفجره، منسوجات، کارخانجات یخ سازی، تولید اسید نیتریک، کاربرد در صنایع نفت و ... را نام برد. در صنعت چرم سازی برای ترمیم کردن و محافظت از چرم و پوست خزدار در انبارها به کار برده می شود. حتی آمونیاک می تواند به منبعی از پروتئین برای خوراک دام ها استفاده شود. آمونیاک می تواند مانع ایجاد قارچ در میوه ها شود.
ایزوپروپیل الکل هیدروکربنی با گروه عاملی الکلی و آلیفاتیک است که بیشترین استفاده را در ضدعفونی کردن دارد. این الکل مایعی بی رنگ بوده و فراریت بالایی دارد. ایزوپروپیل الکل قابل اشتعال است و به راحتی در آب، الکل، اتر، بنزن و کلروفرم حل می شود. اما محلول های نمکی این الکل را در خود حل نمی کنند. ایزوپروپیل الکل طعم تلخی داشته و بویی شبیه به بوی اتانول دارد. در زنجیر اصلی ساختار مولکولی آن، سه اتم کربن است که گروه هیدروکسیل به کربن وسطی متصل است.
تولید ایزوپروپیل الکل
با سه روش هیدراتاسیون مستقیم و یا غیر مستقیم پروپیلن و هیدروژناسیون کاتالیستی استون، می توان ایزوپروپیل الکل را تولید کرد. در دو روش هیدراتاسیون مستقیم و غیرمستقیم از دو ماده اولیه پروپیلن و آب استفاده می کنند. در روش غیرمستقیم ابتدا استر تشکیل شده و سپس در مرحله بعد استر به الکل هیدرولیز می شود. در این فرایند، دی ایزوپروپیل اتر به عنوان محصول جانبی تولید می شود.
روش مستقیم هیدراتاسیون ایزوپروپیل الکل که روش اسید سولفوریک نیز نامیده می شود، یک واکنش برگشت پذیر و گرماده است. ابتدا تنها راه تولید ایزوپروپیل الکل، از هیدراتاسیون غیرمستقیم بود و بعد از سال 1951 از روش مستقیم نیز استفاده می شود. پروپیلنی که در روش مستقیم به کار برده می شود، باید خالص باشد.
کاربرد ایزوپروپیل الکل
مهمترین کاربرد ایزوپروپیل الکل در ضدعفونی کردن است. از ایزوپروپیل الکل در ضدعفونی کردن پوست در عمل های جراحی، ترکیب صابون و بسیاری از مواد آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. این ماده به دلیل داشتن خاصیت ضدباکتریایی می تواند در ضدعفونی کردن دست ها و بسیاری از سطوح استفاده شود. به خصوص در سال های اخیر به دلیل شیوع ویروس کرونا، کاربرد ایزوپروپیل الکل به عنوان ماده ضدعفونی کننده بسیار رواج پیدا کرده است.
در تمیز کردن لوازم الکترونیکی نیز می توان از ایزوپروپیل الکل استفاده کرد، چون به دلیل تبخیر سریع، به این وسایل صدمه ای نمی رسد. چون ایزوپروپیل الکل غیرسمی است می تواند به جای فرمالدئید به عنوان نگهدارنده مواد غذایی استفاده شود. با ایزوپروپیل الکل، می توان عضلات دردناک را ماساژ داده و با افزایش جریان خون، التهاب آن ها را کاهش داد.
کاربرد صنعتی ایزوپروپیل الکل
از کاربردهای مهم صنعتی ایزوپروپیل الکل می توان در ضد یخ، ترکیب حلال های چسب، رزین ها، حلال های صنعتی، لوسیون های بدن، استخراج آلکالوئیدها، ترکیب جوهر، تولید استون و ایزوپروپیل استات و ... را نام برد. در تولید آفت کش ها، علف کش ها، تمیز کردن چسب ها، پاکسازی نیمه رساناها، پاک کردن تجهیزات چاپ خانه ها، تولید لاستیک و شار لحیم نیز از ایزوپروپیل الکل استفاده می شود.
مناسب بودن ایزوپروپیل 70 درصد برای ضدعفونی
ایزوپروپیل الکل به عنوان یک محلول ضد باکتری، ضد ویروس و ضد قارچ بوده و فقط در یک بازه درصدی مشخصی از الکل، می تواند برای ضدعفونی موثر باشد. اگر درصد الکل کمتر از 50 باشد برای ضدعفونی نامناسب و در صورت بالا بودن درصد الکل از 70 به بالا نیز نمی تواند تمیز کننده خوبی باشد. مناسب ترین درصد الکل در ایزوپروپیل الکل برای ضدعفونی، 70 است.
چون آبی که در ترکیب این الکل وجود دارد به عنوان کاتالیزور عمل می کند. ایزوپروپیل الکل هایی با این درصد، به راحتی در دیواره سلول ها نفوذ کرده و با انعقاد کردن پروتئین ها موجب نابودی میکروارگانیسم ها می شوند. اگر غلظت الکل بیشتر از 91 درصد باشد، با انعقاد سریع پروتئین ها و ایجاد لایه محافظ، مانع لخته شدن پروتئین های دیگر می شود.
عوارض ایزوپروپیل الکل
نباید از ایزوپروپیل الکل به شکل خوراکی استفاده شود زیرا باعث مسمومیت شدید می شود. از علایم مسمومیت آن می توان سرگیجه، کاهش فشار خون، معده درد، تهوع و استفراغ، گلودرد، لکنت و کم شدن دمای بدن را نام برد. همچنین استفاده خوراکی از این الکل موجب صدمات عصبی، آسیب به کبد، کلیه، عروق قلبی و مغزی می شود. اگر ایزوپروپیل الکل را روی زخم های باز استفاده کنید، بهبود آن را کند می کند. در درمان آفتاب سوختگی نیز نباید از این الکل استفاده کرد.
اگر مواد شوینده و سفید کننده خانگی با ایزوپروپیل الکل ترکیب شوند، به دلیل آزاد کردن گازهای سمی، التهاب ریه ها و سرگیجه را سبب می شود. چون ایزوپروپیل الکل آتش زاست، نباید در مجاورت آتش قرار گیرد. چون این الکل توسط پوست جذب می شود به همین دلیل در تماس با پوست باعث خارش، قرمزی، خشک شدن و بثورات پوستی می شود. اگر میزان این تماس بیشتر شود، سبب مسمومیت می شود.
اتانول حلالی الکلی است که به نام های الکل اتیلیک، اتیل الکل، الکل سفید و یا الکل میوه نیز خوانده می شود. این الکل حالت فیزیک مایع داشته و دارای خواصی چون فراریت بالا و قابل اشتعال است. حلالیت اتانول در آب و ترکیبات آلی دیگر زیاد بوده و دارای خاصیت ضدعفونی کنندگی است. زمینه کاربردهای آن در صنایع پزشکی، داروسازی، سوخت، حلال و موارد بسیار دیگر است. فرمول مولکولی اتانول به شکل C2H5OH است. اگر مقدار زیادی از اتانول وارد بدن شود، با ایجاد مشکل در فعالیت مغز، باعث ایجاد مسمومیت می شود.
تولید اتانول
منابع تولید اتانول مواد دارای نشاسته، قند و یا سلولز هستند. علاوه بر مواد زیستی، بیو اتانول را از مواد شیمیایی چون اتیلن و گاز سنتز تولید می کنند که شامل درصد کمی در حدود 5 درصد از کل اتانول تولیدی جهان می شود. با توجه به موارد گفته شده، چهار نوع تولید بیواتانول وجود دارد. تولید از مواد قندی اولیه مانند نیشکر و چغندر یا سیب زمینی و ...، تولید از مواد زاید گیاهی و کشاورزی، تولید از جلبک ها و نسل آخر با تولید از اصلاح میکروارگانیسم های تخمیر کننده به دست می آید.
انواع اتانول
انواع مختلفی از اتانول با توجه به نوع کاربردهای آن وجود دارد. نوعی از اتانول به نام اتانول طبی است که بیشترین کاربرد را در پزشکی داشته و دارای 96 درصد اتانول است. از این نوع اتانول در ساخت مواد بهداشتی، آرایشی، صنایع غذایی و همچنین ضدعفونی کننده ها استفاده می شود. نوع دوم اتانول، مطلق است که دارای درصد بالایی از این الکل (99 تا 100 درصد وزنی و 99,4 تا 100 درصد حجمی) است.
اتانول تقلیبی نوعی دیگر است که دارای درصد خلوص پایین به دلیل اضافه کردن مواد تقلیب کننده است. از این نوع الکل به عنوان یک الکل طبیعی و خالص استفاده نمی شود و به آن، وارونه نیز گفته می شود. آخرین نوع اتانول، زیستی است که از مواد زیستی چون مواد کشاورزی و یا مواد قندی به دست می آید.
کاربردهای اتانول
کاربرد در پزشکی
مهمترین کاربرد اتانول در پزشکی و به عنوان ضدعفونی کننده است. اتانول با خاصیت ضد باکتری و ضد قارچی که دارد در ترکیب ژل های ضدعفونی کننده و تهیه دستمال های مرطوب پزشکی کاربرد دارد. طریقه عملکرد اتانول، حل کردن لایه های چربی موجود در غشا و دناتوره کردن پروتئین های آن هاست که منجر به از بین بردن این میکروارگانیسم ها می شوند. عملکرد اتانول 70 درصد در مقایسه با نوع خالص آن، در ضدعفونی کردن بهتر است. چون برای این که مولکول های اتانول به دیواره غشا راه یابند، به کمک مولکول های آب نیاز دارند. با ورود به داخل سلول، این الکل تعادل اسمزی را به هم زده و با کم آب کردن آن، موجب از بین رفتن میکروب ها می شود.
دیگر استفاده پزشکی اتانول در مسمومیت با متانول و یا اتیلن گلیکول است که نقش پادزهر را دارد. در داروسازی نیز از اتانول در حلالیت داروهای محلول در آب مانند داروهای سرفه، سرماخوردگی، دهان شویه و داروهای مایع مسکن استفاده می شود. در ترکیب استامینوفن، مکمل های آهن، رانیتیدین، مانیتول و بسیاری از داروهای دیگر، اتانول نقش نگهدارنده را دارد.
تولید سوخت
به دلیل این که منابع تولید سوخت، کم بوده و همچنین به دلیل استفاده از برخی از سوخت ها، غلظت گازهای گلخانه ای در حال افزایش است، از منابع سوختی دیگر باید استفاده شود. اتانول یکی از این منابع است که به نام سوخت سبز خوانده می شود. از اتانول به عنوان افزودنی در سوخت و یا سوخت موتورها استفاده می کنند. در اتومبیل ها می توان از اتانول هیدروس به عنوان سوخت استفاده کرد.
از اتانول به عنوان سوخت، در هواپیماهای سبک و موشک ها نیز استفاده می شود. سوختی که در موشک بالستیک A-4 آلمانی استفاده شد اتانول بود که با 25 درصد آب مخلوط شده بود. کم کردن دمای اتاق احتراق در این موشک به دلیل ترکیب اتانول با آب بود. در پیل های سوختی تجاری نیز به دلیل خلوص بالا، ارزان بودن و غیر سمی بودن اتانول کاربرد دارد.
کاربردهای دیگر
از کاربردهای اتانول می توان به گرم کردن خانه ها در شومینه ها را نام برد. از اتانول به عنوان مهمترین حلال بعد از آب در تولید مواد آرایشی و بهداشتی، تولید شوینده ها و ... استفاده می شود. اتانول های استفاده شده در این زمینه، تخمیری و یا سنتزی هستند.
به فشاری که از طرف جو و اتمسفر زمین وارد می شود، فشار اتمسفریک گفته می شود. به عبارتی این فشار به وزنی گفته می شود که بر واحد سطح از طرف اتمسفر وارد می شود. هر چه ارتفاع در زمین بالا می رود، چون وزنی که اتمسفر بالای زمین دارد، کاهش پیدا می کند به همین دلیل فشار اتمسفریک کم می شود. معیاری که به عنوان مرجع برای اندازه گیری فشار اتمسفریک در نظر گرفته می شود، سطح آب های آزاد است.
واحدهای اندازه گیری فشار اتمسفریک پاسکال (یک پاسکال از نیروی یک نیوتنی وارد شده بر سطح یک متر به دست می آید)، اتمسفر (فشار وارد شده از ستون آبی با بلندی یک متر است)، بار، psi (در رشته های مهندسی متالوژی، شیمی و ... کاربرد دارد)، میلی متر جیوه (به دست آمده از اختلاف ارتفاع ستون جیوه در فشارسنج جیوه ای)، تور و ... است.
فشار و فشار هوا چیست؟
به نیرویی که بر واحد سطح وارد می شود، فشار می گویند که با واحد پاسکال اندازه گیری می شود. هوا فشار دارد و این موضوع توسط توریچلی برای اولین بار ثابت شد. او توانست فشار هوا را در کنار دریا و با به کار بردن ستونی از جیوه و ارتفاعی که نشان می داد، اندازه گیری کند. این دانشمند فشار اتمسفریک را بالای کوه نیز اندازه گیری کرد. جرمی که هوا به شکل استوانه ای با سطح مقطع یک سانتی متر مربع دارد، برابر 1,03 کیلوگرم است. با اندازه گیری نیرویی که این مقدار هوا بر این واحد سطح وارد می کند، میزان فشار اتمسفریک در سطح دریا برابر با 1 کیلوگرم بر سانتی متر مکعب اندازه گیری شد.
فشار اتمسفریک و اندازه گیری آن
فشاری که در اتمسفر زمین وجود دارد به عنوان فشار اتمسفریک یا همان فشار بارومتریک است که در سطح دریا برابر 760 میلی متر جیوه، 101,325 پاسکال، 29,9 اینچ و 14,696 پوند در اینچ مربع است. بارومتر وسیله ای است که فشار اتمسفریک را با آن اندازه می گیرند. بارومتر وسیله ای شیشه ای به شکل لوله است که پر از جیوه است. لوله مذکور به شکل وارونه داخل ظرفی که از جیوه پر است، قرار می گیرد و در این حالت، جیوه بالای لوله، وارد ظرف می شود.
پایین آمدن جیوه در لوله به دلیل اختلاف فشار بین لوله و ظرف است که باعث به وجود آمدن خلأ در انتهای بالای لوله می شود، تا زمانی ارتفاع ثابت می شود که بین فشار لوله و ظرف، تعادل برقرار شود. ارتفاع مایع در حالت تعادل را با h نشان می دهند. فشاری که با این وسیله جیوه دارد، از رابطه P = ρgh به دست می آید. در این رابطه ρ، چگالی جیوه بوده و برابر 13,6 گرم بر سانتی متر مکعب است و g، شتاب گرانش زمین بوده و برابر 9,8 متر بر مجذور ثانیه است.
اگر با بارومتر ارتفاع جیوه را در سطح دریا اندازه گیری کنیم، فشار اتمسفریک برابر 101325 پاسکال خواهد بود.
عوامل موثر در فشار اتمسفریک
یکی از عوامل مهمی که در اندازه گیری فشار اتمسفریک موثر است، ارتفاع است. اگر ارتفاع تغییر کند میزان فشار اتمسفریک نیز تغییر می کند و فشار هوا در کوه ها به دلیل ارتفاع زیاد، کمتر از سطح دریاهاست. هر چه از سطح دریا بالاتر می رویم، به ازای هر 100 متر، کاهش فشاری برابر 1,2 کیلوپاسکال خواهیم داشت. از عوامل دیگری که می توانند روی فشار اتمسفریک موثر باشند، دما و رطوبت است. میزان شدت نور نیز می تواند از عوامل تاثیرگذار در فشار اتمسفریک باشد.
تاثیر ارتفاع و فشار اتمسفریک بر نقطه جوش آب
علت این که آب کتری در ارتفاعات سریع تر می جوشد، به دلیل ارتفاع بالا و کاهش فشار جو است. چون آب در فشار معمولی جو در دمای 100 درجه سانتی گراد به جوش می آید. جوشیدن زمانی اتفاق می افتد که بخاراتی که در نتیجه حرارت دادن آب حاصل می شود دارای فشاری برابر با فشار اتمسفر شوند. در ارتفاعات چون فشار جو پایین است، فشار بخارات تجمع یافته روی آب زودتر با فشار جو برابر می شوند. در نتیجه آب زودتر شروع به جوشیدن می کند. در اواسط قرن نوزدهم با اندازه گیری نقطه جوش آب در مکان های با ارتفاعات مختلف، به اندازه گیری فشار هوا می پرداختند.
مولکول ها در علم شیمی به دو دسته مولکول های قطبی و غیرقطبی تقسیم می شوند. مولکول قطبی به مولکولی گفته می شود که دارای دو قطب مثبت و منفی باشد. علاوه بر مولکول ها، پیوندهای شیمیایی نیز می توانند قطبی و یا غیرقطبی باشند. اما داشتن پیوند قطبی در یک مولکول شرط قطبی بودن آن مولکول نیست. چون مولکول های غیرقطبی وجود دارد که دارای پیوندهای قطبی هستند.
مولکول غیرقطبی
اولین راهی که می توان به قطبی و غیرقطبی بودن یک مولکول پی برد، رسم ساختار لوویس آن است. اگر اتم های اطراف اتم مرکزی در یک مولکولی به طور یکسان، در اتصال با اتم مرکزی باشند، بدون این که جفت الکترون ناپیوندی داشته باشند، آن مولکول غیرقطبی خوانده می شود. مولکول غیرقطبی ساختاری متقارن دارد و گشتاورهای دوقطبی در این مولکول ها همدیگر را خنثی می کنند. تتراکلرید کربن، دی اکسید کربن، تری فلوئورید بور و ... مثال هایی از مولکول های غیرقطبی هستند. یکی از خواص مشترک مولکول های غیرقطبی، انحلال ناپذیری آن ها در آب در دمای اتاق است. اما این ترکیبات در حلال های غیرقطبی به خوبی حل می شوند.
مولکول قطبی
اما در مولکولی که اتم هایی با الکترونگاتیوی های متفاوت در ساختار لوویس آن وجود داشته باشد و به اتم مرکزی متصل هستند و یا وجود جفت الکترون ناپیوندی، باعث ایجاد قطبیت در کل مولکول شود به نام مولکول قطبی خوانده می شود. در مولکول های قطبی یک سر، بار جزئی مثبت و سر دیگر بار جزئی منفی دارد و ساختاری نامتقارن دارند. HF نمونه ای از یک مولکول قطبی است که سر هیدروژن دارای بار جزئی مثبت و سر فلوئور دارای بار جزئی منفی است.
یکی دیگر از مولکول های قطبی، مولکول آب است که دو جفت الکترون ناپیوندی روی اتم مرکزی اکسیژن دارد. وجود این جفت الکترون باعث دادن بار جزئی منفی به این قسمت شده است و سر مثبت این مولکول نیز اتم های هیدروژن آن است. پس جهت ممان دوقطبی در مولکول آب از سمت هیدروژن به سمت اکسیژن است و چون گشتاورهای دوقطبی موجب خنثی شدن هم نمی شوند، پس کل مولکول قطبی است.
از ویژگی های مولکول های قطبی، آب دوست بودن و حلالیت آن ها در حلال های قطبی مانند آب است. نقطه ذوب این مولکول ها در مقایسه با نمونه های غیرقطبی با جرم مولی یکسان، بیشتر است، چون مولکول های قطبی دارای نیروهای بین مولکولی قوی مانند پیوند هیدروژنی هستند. پس با دانستن ساختار لوویس یک مولکول به قطبی و غیرقطبی بودن آن پی می بریم.
توجه
در توصیف انحلال پذیری مواد در حلال های مختلف می توان این اصل را بیان کرد، شبیه، شبیه را در خود حل می کند. یعنی مولکول های غیرقطبی، در حلال های غیرقطبی و مواد قطبی نیز در حلال های قطبی و یونی حل می شوند.
تشخیص مولکول قطبی
در مولکول های قطبی مرکز بارهای مثبت و منفی بر هم منطبق نبوده و تجمع چگالی الکترون ها در یک سمت مولکول نسبت به سمت دیگر بیشتر است. با داشتن پیوند کووالانسی قطبی و عدم خنثی کردن برآیند بردارهای ممان دوقطبی، مولکول قطبی خواهد بود. اما برای این که به قطبی بودن یک مولکول پی ببریم باید به قطبیت پیوند و شکل هندسی آن، دقت کنیم. با شکل هندسی ترکیبات، می توان به اتصال اتم های با الکترونگاتیوی مختلف و یا وجود جفت الکترون های غیرپیوندی در آن ها پی برد.
مولکول های غیرقطبی دارای پیوندهای قطبی
وقتی دو اتم تشکیل دهنده یک پیوند شیمیایی دارای مقدار الکترونگاتیوی یکسانی باشند، با توزیع مساوی الکترون ها بین دو اتم، این پیوند کووالانسی غیرقطبی می شود. اما در پیوندهایی که بین دو اتم با اختلاف الکترونگاتیوی برقرار شود، پیوند قطبی و در صورت بالا بودن میزان الگترونگاتیوی، پیوند حاصل، یونی خواهد بود. اما این که پیوندهای تشکیل دهنده یک مولکول، قطبی باشد، دلیل بر قطبی بودن آن مولکول نیست.
چون مولکول هایی مانند تری فلوئورید بور (BF3) وجود دارد که با وجود قطبی بودن پیوند B-F، کل مولکول غیرقطبی است. در ساختار سه ضلعی مسطح این مولکول توزیع متقارن در الکترون ها وجود دارد و برآیند گشتاور دوقطبی های پیوندی، با هم خنثی می شود.
برعکس این موضوع نیز می تواند وجود داشته باشد. اوزون مثالی است که با وجود داشتن پیوندهای غیرقطبی، قطبی است. چون اتم های تشکیل دهنده مولکول اوزون، اکسیژن هستند که دارای مقدار الکترونگاتیوی برابری هستند. شکل خمیده ای که این مولکول دارد، باعث دادن بار جزئی مثبت به اتم مرکزی و بار جزئی منفی به دو اتم دیگر می شود.