کربن فعال به عنوان ماده ای با قدرت جذب بالا است که در بسیاری از صنایع از جمله تصفیه آب استفاده می شود. کربن اکتیو سیاه رنگ است که زغال فعال نیز نامیده شده و می تواند به دو شکل پودری و گرانول وجود داشته باشد. از موادی چون زغال استخوان، زغال سنگ نارس، کک نفتی، زغال سنگ و یا خاک اره، کربن اکتیو به دست می آید. به دلیل منافذ و روزنه هایی که در ساختار درونی کربن فعال وجود دارد، این ماده مساحت داخلی زیادی نسبت به حجم خود داشته و ظرفیت جذب بالایی دارد. همچنین کربن فعال به دلیل اینکه قدرت فعال سازی مجدد سطح را داشته و کم هزینه است، کاربرد زیادی در تصفیه هوا، بازیافت حلال و ... دارد.
به همین دلیل می تواند با نصب در شیرهای خانگی، ناخالصی های موجود در آن مانند رنگ، بو و حتی کلر موجود را پاکسازی و آب را سالم کند. موارد کاربرد دیگر زغال فعال در تصفیه گاز طبیعی، از بین بردن آلاینده ها در تهویه خودروها، تصفیه گاز اگزوز، رنگ زدایی از مواد غذایی چون ادویه ها و محلول های شکردار، تهیه کرم ها و لوازم دیگر بهداشتی و ... است.
تولید کربن اکتیو
کربن اکتیو به شکل غیرگرافیتی کربن گفته می شود که فضاهای متخلخل و منافذ بسیاری دارد. هر نوع ماده اولیه که پایه و اساس کربنی داشته باشد، می تواند به عنوان ماده اولیه برای تولید کربن فعال استفاده شود. از پیرولیز این مواد که می تواند چوب، زغال سنگ، هسته و پوسته میوه هایی چون نارگیل باشد، کربن اکتیو حاصل می شود. به این ترتیب که این مواد در محیطی خلأ و دمای بالاحرارت داده می شوند و مولکول های غیرآلی آن ها تخریب می شوند. سپس با گرما دادن با گازهای اکسید کننده یا مواد شیمیایی، فعال و اکتیو می شود. ماده حاصل که پودری سیاه است، کربن خالص خواهد بود. ایجاد تخلخل و منافذ بسیار در نتیجه همین عملیات فعالسازی حاصل می شود.
انواع کربن اکتیو
کربن اکتیو پودری
این نوع کربن اکتیو دارای ذراتی با اندازه ای کمتر از 1 میلی متر و قطری متوسط بین 0,15 تا 0,25 میلی متر است. چون اندازه ذرات در این نوع کربن فعال خیلی کوچک است، سطح فعال در واحد حجم بالا دارد، اما افت فشار بالایی را نیز سبب می شود.
کربن اکتیو گرانول
کربن فعال گرانولی دارای اندازه ذراتی بزرگتر از نوع پودری هستند پس می توان گفت، سطح جذب کمتری نسبت به آن ها دارند. اما چون سرعت نفوذ گازها و مایعات در آن ها زیاد است، برای جذب و بخار مناسب خواهند بود. جهت بوزدایی و جداسازی مواد موجود در آب های آشامیدنی و حوضچه ها از این نوع کربن فعال استفاده می شود. اندازه ذرات در این نوع کربن اکتیو، 0,2 تا 5 میلی متر بوده و در مقایسه با نوع پودری، مقاومت و سختی بیشتری دارد. از کربن اکتیو گرانولی در مواد مایع و گازی و همچنین در سیستم های ثابت و متحرک استفاده می شود. چون کربن فعال گرانولی جریان کافی با افت فشار مناسب در بستر کربن در فاز گازی دارد و توانایی بازیابی دوباره دارد، در این فاز استفاده می شود.
کربن اکتیو میله ای یا کبریتی
قطر این نوع از کربن فعال که شکل استوانه ای دارد، بین 0,8 تا 130 میلی متر بوده و با اتصال کربن فعال پودری با استفاده از یک پیوند دهنده و قرار دادن آن در یک بسته استوانه ای، تشکیل می شود. این نوع کربن فعال که اکسترود نیز خوانده می شود، دارای افت فشار کم، مقدار غبار کم ولی قدرت مکانیکی بالاست. بشترین استفاده از این نوع، در فاز گازی است.
چگونگی جذب توسط کربن اکتیو
با روش جذب فیزیکی است که کربن اکتیو می تواند مواد آلاینده را از جریان های گازی و مایع به دلیل داشتن مساحت سطحی بالا، جدا کند. این مواد آلوده به دلیل داشتن جرم مولکولی بالا و خاصیت قطبی یا خنثایی، به سطح زغال فعال می چسبند و به این دلیل در فیلترهای بسیاری از دستگاه ها و تجهیزات آزمایشگاهی کاربرد دارند. نیروهای جذبی که موجب اتصال مولکول ها به سطح آن ها می شوند، شبیه به نیروی گرانش هستند. علت این جذب نیز، تفاوت در غلظت مواد جذب کننده داخل محلول و منافذ کربن است. وقتی مواد آلوده کننده آلی و کربن فعال در آب حل شدند، اندازه ی منافذ کربن اکتیو با اندازه ی مواد آلاینده، یکی شده و جذب انجام می شود.
سدیم هیدروکسید ترکیبی معدنی با خاصیت بازی است که توانایی تجزیه پروتئین ها را در دمای محیط دارد. شکل ظاهری هیدروکسید سدیم پودری و بدون بو است که فرمول مولکولی به شکل NaOH دارد. به هیدروکسید سدیم، سود سوزآور یا سود کاستیک نیز می گویند. محلول هیدروکسید سدیم در آب دارای PH بالایی بوده که آن را در دسته بازهای قوی قرار داده است. به دلیل این خصوصیت از این ماده در صنعت استفاده های بسیاری می شود.
سود مایع پایدار است اما اگر گرما داده شود، پایداری خود را از دست می دهد. سود به هر نسبتی در آب حل می شود و رطوبت و دی اکسید کربن هوا را جذب می کند. سود به شکل مایع خورنده بوده و در صنایع مختلفی چون رنگرزی، چرم سازی، باطری سازی، داروسازی، الکل سازی، کنسروسازی و ... کاربرد دارد.
کسانی که صابون را ساختند، اولین کسانی بودند که سود را کشف کردند. شواهدی توسط نهری ارنست استپالتون ارائه شده که نشان می دهد محمد زکریای رازی، هیدروکسید سدیم را کشف کرده است.
تولید هیدروکسید سدیم
با الکترولیز محلول آبی کلرید سدیم، به هیدروکسید سدیم می رسیم. در این فرآیند جمع آوری هیدروکسید سدیم را در قسمت کاتد، محل کاهش آب به هیدروژن و یون هیدروکسید، مشاهده می کنیم. فرآیند مذکور را به سه روش سلول جیوه ای، سلول غشایی و سلول دیافراگمی انجام می دهند. از بین این سه روش، سلول غشایی از نظر هزینه مقرون به صرفه است.
روش سلول جیوه : کاتد استفاده شده در این روش، جیوه است که فلز سدیم در اطراف آن جمع می شود. بعد از واکنش سدیم تشکیل شده با آب، هیدروکسید سدیم تولید می شود. یکی از مشکلات این روش، آلوده شدن محیط زیست از طریق انتشار جیوه است.
روش سلول دیافراگم : در این روش بخش کاتدی و آندی به وسیله یک دیافراگم نفوذپذیر جدا می شود. بعد از ورود آب نمک به محفظه آندی، از طریق دیافراگم این محلول وارد بخش کاتدی می شود. سودی که از این روش تولید می شود، با فرآیند تبخیر، 50 درصد نمک آن جدا می شود.
روش سلول غشایی
جداسازی واکنش های آندی و کاتدی با استفاده از غشای Nafion انجام می شود. چون عبور یون های سدیم و آب از طریق این غشا انجام می شود، سودی که حاصل می شود از کیفیت خوبی برخوردار است.
کاربردهای هیدروکسید سدیم
اولین ومهمترین کاربردی که از سدیم هیدروکسید می کنند، در ساخت صابون است. وقتی محلول سدیم هیدروکسید در چربی ها و روغن ها(متشکل از اسیدهای آلی هستند) مخلوط شود، اسیدهای آلی موجود در چربی ها و روغن ها با سدیم واکنش می دهد. در نتیجه این واکنش، استرها و نمک های آلی تشکیل می شوند. صابون ها ترکیباتی هستند که عمده ماده اصلی آن، نمک های آلی است.
از سود در خانه برای تمیز کردن ظروف استفاده شود. از ترکیبات هیدروکسید سدیم در پاک کننده های فاضلاب ها، اجاق گازها، کاشی ها و ... استفاده می شود. همچنین از این ماده به عنوان باز کننده لوله ها نیز استفاده می شود.
یکی از مصارف صنعتی هیدروکسید سدیم در پالایش نفت خام است. به دلیل داشتن خواصی چون قلیایی بودن، حلالیت بالا در آب، الکل و گلیسیرین و همچنین حل کردن چربی ها، می تواند در نگه داشتن شرایط گل حفاری پایه آب به کاربرده می شود. خنثی کردن گازهای اسیدی سمی، زیاد کردن ویسکوزیته گل حفاری و تنظیم میزان PH از جمله کارهایی است که سود می تواند در حفاری نفت و گاز داشته باشد.
در صنعت کاغذسازی برای خمیر کردن چوب از هیدروکسید سدیم استفاده می شود. همچنین برای نابود کردن اجساد سود به کار برده می شود. چون می تواند بافت های موجودات زنده را نابود کند. هیدروکسید سدیم چون یک باز قوی محسوب می شود، می تواند با آب و آلومینیوم واکنش داده و گاز هیدروژن آزاد کند. در نتیجه برای جدا کردن آلومینیوم، کاربرد دارد.
در تصفیه آب برای این که PH آب بالا رفته تا خورندگی لوله های انتقال کاهش یابد، سدیم هیدروکسید کاربرد دارد. علاوه بر این تاثیر، می تواند فلزاتی چون قلع و مس را در آب ها کاهش دهد.
توجه
باید توجه کرد که هنگام کار با این ماده خورنده، نکات ایمنی و استفاده از تجهیزات ایمنی را رعایت کرد. چون برخورد این ماده با چشم می تواند به کوری بیانجامد. همچنین در برخورد با پوست، بافت ها را تخریب و در خود حل می کند. در صورت برخورد با پوست، باید با آب فراوان شست و شو داده شود.
دوکفه ای ها به گروهی از نرم تنان گفته می شود که به دلیل داشتن اسکلت دو تکه ای جدا از هم، از سایر گروه ها جدا می شوند. این اسکلت دو تکه ای که صدف است، جنس آهکی دارد. 7500 گونه از این گروه های جانوری وجود دارد که به دلیل روشی که در تغذیه دارند، آبزی هستند.
ساختار دوکفه ای ها
در این گروه های جانوری، سر مشخصی وجود نداشته و پاهای تبری شکل وجود دارد. چیزی که در شکل ظاهری این گروه جانوری جلب توجه می کند، تقارن دوطرفه در بدن آن هاست که در صدف ها نیز قابل مشاهده است. دندان و لیگامنت، دو کفه را در این گروه های جانوری به هم متصل می کند.
اعماق دریاها، آب های نیمه شور، برکه ها، نهرها و دریاچه ها، محل زندگی دوکفه ای هاست. برخی از دوکفه ای ها شنا می کنند و برخی دیگر می توانند بخزند یا بجهند. از دوکفه ای ها گروهی ثابت در گل و ماسه کف دریاها وجود دارند که با ایجاد سوراخ در آن ها، به وسیله رشته هایی ثابت مانده و زندگی می کنند. روش دیگری که دوکفه ای ها به طور ثابت زندگی می کنند، سیمانی شدن یک کفه بر روی سنگ یا کف دریاست.
تغذیه دوکفه ای ها
روش تغذیه ای دوکفه ای ها به شکل فیلتر کردن آب است. اگر در یک آکواریوم، حلزون دوکفه ای باشد، میکروپلانکتون های موجود در آن آکواریوم به شکل زنده توسط این حلزون خورده می شوند. می توان فیتوپلانکتون ها، برف دریایی و سلکون ها را به آکواریوم ها برای تغذیه این حلزون، به عنوان مکمل اضافه کرد.
نقش اندام های مختلف در دوکفه ای ها
صدف و مانتل
در این گروه های جانوری، صدف ها سیستم اسکلتی را به وسیله اتصال به ماهیچه ها نگه می دارند. صدف ها از کربنات کلسیم بوده و از سه لایه تشکیل شده است. لایه بیرونی پری اوستریکم نازک با ضخامت کم متشکل از کن شیولین شاخی است. سایش مکانیکی، رسوب موجودات و بیماری یا انگل موجب نازک بودن این لایه شده است. لایه میانی منشوری از جنس کلسیت یا آراگونیت است.
لایه داخلی که از جنس آهک است به دلیل ترشح مداوم از جبه، ضخامتش زیاد بوده و در کنار جبه قرار دارد. در داخل صدف ها دو لب بافتی بسته متشکل از عروق خونی است که گازهای تنفسی، عصب، عضله و بافت همبند را انتقال می دهند. دفع مواد زاید نیز توسط مژه هایی که در صدف ها است، انجام می شود.
آبشش ها
شکل های پرده ای در قسمت حاشیه پشتی و خود پشت صدف ها وجود دارد که آبشش ها هستند. این عضوها دو عدد بوده و از محور آبششی تشکیل شده اند. نقش آبشش ها در تنفس است و این نقش را به دلیل وجود همولنف زیادی در سطح مقطع زیاد آبشش ها به راحتی انجام می دهند.
سیستم گوارشی
عضوهای تشکیل دهنده سیستم گوارشی در این گروه های جانوری، دهان، مری، معده، غده گوارشی، روده و مقعد است. دهان این جاندار به شکل درزی U شکل، میان دو لب است. مری قیفی شکل است و معده شکل کیسه ی مسطح است. در انتهای روده، مقعد وجود دارد که مدفوع گلوله ای شکل را از بدن این جاندار خارج می کند.
سیستم تولید مثلی
تنوع در ساختار و شکل سیستم تولید مثلی در دوکفه ای ها وجود دارد. آن ها در کنار دستگاه گوارش به شکل جفتی قرار داشته و مطابق با الگوی تولید مثلی کلی رفتار کرده ولی ساختار ساده ای دارند. در دوکفه ای های دریایی لقاح خارجی انجام می شود و از درزی که در سوراخ صدف وجود دارد، سلول های جنسی خارج می شوند.
سیستم عصبی
سیستم عصبی در این گروه های جانوری، ساده اما متقارن و دو طرفه است. سه جفت گانگلیای مغزی، پایی و احشایی و همچنین چند جفت عصب، تشکیل دهنده این سیستم هستند. گانگلیای مغزی پشت مری قرار داشته و خروج یک جفت طناب عصبی از آن به گانگلیون احشایی و یک جفت به گانگلیایی پایی دیده می شود. گانگلیای پایی تنظیم پا و احشایی تنظیم بخش هایی از قلب، کلیه، سیستم گوارشی و ... را بر عهده دارد.
سیستم دفعی و ترشحی
کلیه ها و غده های پریکاردیال به عنوان اندام های دفعی در این گروه جانوری بوده و به دلیل تحمل شوری زیاد توسط دوکفه ای ها، پورین هالین می باشند. آبشش ها و سطوح بدن نیز به دفع مواد زاید از بدن کمک می کنند.
لسیتین ماده ای است که از بافت های گیاهی و جانوری به دست آمده و می تواند آب و چربی را جذب کند و در آن ها حل شود. رنگ این مایع به شکل تجاری، زرد قهوه ای و به شکل خالص، سفید و مومی بوده و در نرم کردن بافت مواد غذایی، تشکیل امولسیون و همگن سازی مخلوط های مایع کاربرد دارد. به همین دلیل از این ماده به عنوان ماده افزودنی به مواد غذایی استفاده می کنند. لسیتین را می تواند در منابع غذایی چون زرده تخم مرغ، سویا، شیر، کلزا، پنبه دانه، روغن آفتابگردان و ... یافت.
ساختار و محل ترشح لسیتین
گلیسیرید فسفولیپیدها به صورت مخلوط با هم، مواد اصلی تشکیل دهنده لسیتین هستند. فسفاتیدیل کولین، فسفاتیدیلتانولامین، فسفاتیدیلینواستیل، فسفاتیدیلسرین و فسفاتید اسید جزء این دسته از مواد هستند. پس ترکیب این ماده فسفولیپیدی شامل گلیسرول، دو اسید چرب، یک گروه فسفات و کولین است. اسیدهای چرب موجود در ساختار این ماده به دلیل متفاوت بودن اندازه زنجیر، موقعیت و درجه اشباع نشدن متفاوت هستند، به همین دلیل با توجه به نوع عملکردی که دارند، در انواع مختلف تولید می شوند.
کبد، مایع صفراوی و مغز سه عضو تولید کننده اسیتین به شکل طبیعی در بدن هستند. لسیتینی که در کبد ساخته می شود از مواد غذایی بوده و سپس در کل سیستم گردش خون جریان می یابد.
کاربردهای لسیتین
کاربرد در صنایع غذایی
برای این که عمل انحلال و هیدراتاسیون به راحتی و سریع انجام شود، از لسیتین استفاده می شود. چون این ماده می تواند پودرها را هر چه سریع تر در سیستم های آبی حل کند. برای این که ویسکوزیته در محصولات مایع و نیمه مایع تنظیم شود، لسیتین به کار برده می شود. با کاهش کشش سطحی چربی ها، لسیتین موجب حل شدن سریع و کامل شکلات، شکر و محصولات دیگر شیر می شوند. به این ترتیب بهبود در اختلاط این مواد را انجام می شود. همچنین کاربرد این ماده در مواد غذایی، به جدا شدن آسان آن ها از دستگاه ها و ظروف کمک می کند. جلوگیری از چسبیدن مواد غذایی به هم و به ظروف، افزایش ماندگاری مواد غذایی، بهبود طعم این مواد هنگام سرخ شدن و ... از دیگر تاثیرات لسیتین بر مواد غذایی است.
صنایع دارویی
لسیتین به عنوان یک منبعی از کولین است که می تواند کمبود این ماده را در بدن جبران کند. چون اگر کولین نباشد، غشای سلول ها سفت و مواد مغذی نمی توانند از آن عبور کنند. کولین جذب و حل شدن داروها را راحت کرده و سمیت آن ها را کم می کند. همچنین در این صنعت به عنوان خیس کننده در داروها استفاده شده و مانع کپک زدن آن ها می شود. اگر کپسول دارو تهیه شود، لسیتین به این عمل کمک می کند.
خوراک حیوانات
از لسیتین در خوراک دام استفاده می شود تا منبعی برای اسیدهای چرب، مکمل های کولین و همچنین به عنوان امولسیفایرهای اقتصادی باشد. تراکم دانه های خوراک دام با به کار بردن لسیتین بهتر می شود.
مکمل های سلامتی
اگر لسیتین به عنوان مکمل غذایی استفاده شود، عملکرد قلب، کبد و مغز را بهتر کرده و کلسترول را کاهش می دهد. به تقویت حافظه کمک کرده و باعث جذب بهتر ویتامین ها می شود.
ساخت مواد آرایشی و بهداشتی
لسیتین نرم کننده، آبرسان و مرطوب کننده پوست است. جذب آب از هوا توسط فسفولیپیدهایی در لسیتین وجود دارد، انجام می شود. پس در ساختار کرم های ترمیم کننده و مواد آرایشی و بهداشتی که مخصوص پوست های خشک هستند، استفاده شود.
لسیتین سویا
لستین سویا که از سویا به دست می آید می تواند به جای لسیتین به دست آمده از محصولات حیوانی استفاده شود. در تولید مواد غذایی آماده و فراوری شده مانند بستنی، سس های سالاد، مارگارین و ... از لسیتین سویا استفاده می شود. لسیتین سویا خاصیت امولسیفایری دارد، عمر محصولات را با تثبیت امولسیون ها زیاد می کند، کاهنده کریستالیزاسیون قند و چربی است، کنترل کننده بلور قند بوده و یک عامل ضد کف و ضد کهنه شدن است. از این ماده در تولید روغن شاهدانه، صنایع رنگ، خودروسازی، نساجی، لاستیک سازی و تولید مواد آرایشی و بهداشتی استفاده می کنند.
ایمنی کاربرد لسیتین
استفاده از لسیتین توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده تایید شده است. چون لسیتین پروتئین های تخم مرغی که ایجاد آلرژی می کند را ندارد، پس در افراد دارای حساسیت به تخم مرغ، می تواند مصرف شود.
وقتی نور از یک محیط شفاف به محیط شفاف دیگر وارد می شود دچار انحراف شده و شکست نور اتفاق می افتد. چون سرعت حرکت نور در محیط های مختلف، متفاوت است این وضعیت رخ می دهد. نمونه ای از شکست نور را در مدادی که داخل آب انداخته شده می توان، مشاهده کرد. اگر از بالا به این مداد نگاه شود، به شکل خمیده و با اندازه ای بزرگتر روئیت می شود.
علت شکسن نور و توصیف آن
علت شکست نور را می توان در تفاوت چگالی دو محیط و تفاوت سرعت حرکت آن در این دو محیط دانست. در این حالت نور خمیده شده و شکسته می شود که از این خاصیت نور در ساخت بسیاری از وسایل استفاده می کنند. اهمیت وجود این پدیده بسیار مهم و ضروری است. زیرا اگر شکست نور در پرتو نوری که به شبکیه چشم می رسد، اتفاق نیفتد، اجسام را نمی توان مشاهده کرد.
در شکست نور تغییرات سرعت و زاویه برخورد نور به جسم، موثر هستند. تغییرات سرعت نور می تواند با توجه به جنس جسمی که از آن عبور می کنند، بیشتر یا کمتر باشد. اگر این تغییرات بالا باشد، شکست نور بیشتر خواهد بود. نور وقتی از یک محیط به محیط دیگر وارد می شود، با زاویه ای در این فضای دوم وارد می شود. اگر این زاویه بزرگ باشد، میزان شکست نور بیشتر می شود.
شکست نور در محیط های مختلف
در صورت ورود نور به محیطی غلیظ، نزدیک شدن پرتو نور به خطی که عمود بر سطح جدا کننده دو محیط است، اتفاق می افتد. در صورت ورود نور به محیطی رقیق، دور شدن پرتو آن از این خط عمود اتفاق می افتد. در این حالت زاویه شکست بزرگتر از زاویه تابش است. زاویه تابش 90 درجه باعث تغییر سرعت می شود اما جهت پرتو را تغییر نمی دهد. یعنی نور بدون شکست وارد محیط دوم می شود.
قوانین شکست نور
در پدیده شکست نور، هر دو محیط شفاف، پر تو تابش، پرتو بازتابش و خط عمود بر سطح جدا کننده دو محیط ،در یک صفحه واقع هستند. مقدار n را ضریب شکست تعریف می کنند که نسبت سینوس زاویه تابش به سینوس زاویه بازتابش است. این موضوع بیان قانون اسنل دکارت است. به ضریب شکست خلا، ضریب شکست مطلق نیز می گویند. اما در پدیده شکست نور، بسامد نور در هنگام ورود از یک محیط شفاف با یک ضریب شکست و فرکانس معین، به محیط دوم با ضریب شکست دیگر، تغییر نکرده و ثابت می ماند. اما در این فرایند با تغییر سرعت نور در محیط دوم و ثابت ماندن بسامد، طول موج با همان نسبت تغییر سرعت، تغییر می کند.
شکست نور در منشور
منشور به عنوان جسمی شفاف است که دارای یک قاعده مثلثی و دو وجه غیرموازی است. محیطی که داخل منشور قرار دارد نسبت به محیط بیرونی آن، غلیظ تر در نظر گرفته شده و سپس پدیده شکست نور در آن تعریف می شود. با برخورد نور تک رنگ به یک وجه منشور، انحراف آن از مسیر اولیه اتفاق افتاده و در لحظه خروج، دوباره دچار انحراف و شکست می شود. پس در نتیجه دو بار شکست نور در منشور اتفاق می افتد. اما با توجه به نوع رنگ نور، میزان شکست نور در منشور متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال شکست نور در نور قرمز کمتر از نور آبی است. وقتی نور با رنگ های مختلف از منشور پخش و منتشر می شود، پاشندگی نور اتفاق می افتد.
در یک منشور با عبور نور سفید از منشور، طیف آن تشکیل می شود که شامل هفت رنگ نور است. قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش هفت رنگ تشکیل دهنده طیف نور سفید هستند. جداسازی طیف نور سفید برای اولین بار توسط نیوتن و با عبور باریکه نور به شکل مایل از یک وجه منشور، انجام داد.
ترتیب میزان شکست نور برای رنگ های مختلف به شکل زیر است :
قرمز < نارنجی < زرد < سبز < آبی < نیلی < بنفش
شکست نور در عدسی
لنز یا عدسی به یک تکه شیشه یا ماده ی شفاف دیگری گفته می شود که حداقل یک سطح خمیده داشته باشد. وقتی قرار به تغییر جهت پرتوهای نوری تابیده شده به یک جسم باشد، از لنز استفاده می شود. در لنزهای محدب (کوژ) که لبه ها نسبت به بدنه نازکتر هستند، همگرا شدن پرتوها بعد از عبور از لنز اتفاق می افتد. اما در لنزهای مقعر با بدنه ای نازکتر، پرتوهای نور بعد از عبور از آن، واگرا می شوند.