دوکفه ای ها به گروهی از نرم تنان گفته می شود که به دلیل داشتن اسکلت دو تکه ای جدا از هم، از سایر گروه ها جدا می شوند. این اسکلت دو تکه ای که صدف است، جنس آهکی دارد. 7500 گونه از این گروه های جانوری وجود دارد که به دلیل روشی که در تغذیه دارند، آبزی هستند.
ساختار دوکفه ای ها
در این گروه های جانوری، سر مشخصی وجود نداشته و پاهای تبری شکل وجود دارد. چیزی که در شکل ظاهری این گروه جانوری جلب توجه می کند، تقارن دوطرفه در بدن آن هاست که در صدف ها نیز قابل مشاهده است. دندان و لیگامنت، دو کفه را در این گروه های جانوری به هم متصل می کند.
اعماق دریاها، آب های نیمه شور، برکه ها، نهرها و دریاچه ها، محل زندگی دوکفه ای هاست. برخی از دوکفه ای ها شنا می کنند و برخی دیگر می توانند بخزند یا بجهند. از دوکفه ای ها گروهی ثابت در گل و ماسه کف دریاها وجود دارند که با ایجاد سوراخ در آن ها، به وسیله رشته هایی ثابت مانده و زندگی می کنند. روش دیگری که دوکفه ای ها به طور ثابت زندگی می کنند، سیمانی شدن یک کفه بر روی سنگ یا کف دریاست.
تغذیه دوکفه ای ها
روش تغذیه ای دوکفه ای ها به شکل فیلتر کردن آب است. اگر در یک آکواریوم، حلزون دوکفه ای باشد، میکروپلانکتون های موجود در آن آکواریوم به شکل زنده توسط این حلزون خورده می شوند. می توان فیتوپلانکتون ها، برف دریایی و سلکون ها را به آکواریوم ها برای تغذیه این حلزون، به عنوان مکمل اضافه کرد.
نقش اندام های مختلف در دوکفه ای ها
صدف و مانتل
در این گروه های جانوری، صدف ها سیستم اسکلتی را به وسیله اتصال به ماهیچه ها نگه می دارند. صدف ها از کربنات کلسیم بوده و از سه لایه تشکیل شده است. لایه بیرونی پری اوستریکم نازک با ضخامت کم متشکل از کن شیولین شاخی است. سایش مکانیکی، رسوب موجودات و بیماری یا انگل موجب نازک بودن این لایه شده است. لایه میانی منشوری از جنس کلسیت یا آراگونیت است.
لایه داخلی که از جنس آهک است به دلیل ترشح مداوم از جبه، ضخامتش زیاد بوده و در کنار جبه قرار دارد. در داخل صدف ها دو لب بافتی بسته متشکل از عروق خونی است که گازهای تنفسی، عصب، عضله و بافت همبند را انتقال می دهند. دفع مواد زاید نیز توسط مژه هایی که در صدف ها است، انجام می شود.
آبشش ها
شکل های پرده ای در قسمت حاشیه پشتی و خود پشت صدف ها وجود دارد که آبشش ها هستند. این عضوها دو عدد بوده و از محور آبششی تشکیل شده اند. نقش آبشش ها در تنفس است و این نقش را به دلیل وجود همولنف زیادی در سطح مقطع زیاد آبشش ها به راحتی انجام می دهند.
سیستم گوارشی
عضوهای تشکیل دهنده سیستم گوارشی در این گروه های جانوری، دهان، مری، معده، غده گوارشی، روده و مقعد است. دهان این جاندار به شکل درزی U شکل، میان دو لب است. مری قیفی شکل است و معده شکل کیسه ی مسطح است. در انتهای روده، مقعد وجود دارد که مدفوع گلوله ای شکل را از بدن این جاندار خارج می کند.
سیستم تولید مثلی
تنوع در ساختار و شکل سیستم تولید مثلی در دوکفه ای ها وجود دارد. آن ها در کنار دستگاه گوارش به شکل جفتی قرار داشته و مطابق با الگوی تولید مثلی کلی رفتار کرده ولی ساختار ساده ای دارند. در دوکفه ای های دریایی لقاح خارجی انجام می شود و از درزی که در سوراخ صدف وجود دارد، سلول های جنسی خارج می شوند.
سیستم عصبی
سیستم عصبی در این گروه های جانوری، ساده اما متقارن و دو طرفه است. سه جفت گانگلیای مغزی، پایی و احشایی و همچنین چند جفت عصب، تشکیل دهنده این سیستم هستند. گانگلیای مغزی پشت مری قرار داشته و خروج یک جفت طناب عصبی از آن به گانگلیون احشایی و یک جفت به گانگلیایی پایی دیده می شود. گانگلیای پایی تنظیم پا و احشایی تنظیم بخش هایی از قلب، کلیه، سیستم گوارشی و ... را بر عهده دارد.
سیستم دفعی و ترشحی
کلیه ها و غده های پریکاردیال به عنوان اندام های دفعی در این گروه جانوری بوده و به دلیل تحمل شوری زیاد توسط دوکفه ای ها، پورین هالین می باشند. آبشش ها و سطوح بدن نیز به دفع مواد زاید از بدن کمک می کنند.