رودیم عنصری از جدول تناوبی با عدد اتمی 45 است که به گروه نهم و تناوب پنجم از این جدول تعلق دارد. این عنصر با نماد شیمیایی Rh نشان داده شده و فلزی است که در برابر خوردگی و دما بالا بسیار مقاوم است. رودیم دوام زیادی داشته و بسیار براق است. نام این عنصر برگرفته از واژه ی یونانی رودون به معنای گل رز است. رنگ این فلز در هنگام کشف به رنگ قرمز مایل به صورتی بوده و دانشمندان ظاهر بسیار زیبای آن را تحسین می کردند. اما بعدها مشخص شد که رودیم در بیشتر مواقع به رنگ سفید مایل به نقره ای است. رودیم از نظر شیمیایی بی اثر بوده و در دمای اتاق لکه دار نمی شود. به دلیل هم دوام بالای آن است که به عنوان فلزی گرانبها شناخته می شود.
تاریخچه رودیم
بعد از این که فلز پالادیوم توسط دابلیو. اچ والستون کشف شد، این دانشمند در هنگام جداسازی فلز پلاتین از سنگ معدن، تصادفی، عنصر رودیم را کشف کرد. ماده اولیه به کار رفته توسط این دانشمند، سنگ پلاتینی بود. موادی که والستون برای جداکردن پالادیوم استفاده کرد، نیتروهیدروکلریک اسید، آهن و کلرید آمونیوم بود. این دانشمند با کاهش دادن کلرید رودیم، با استفاده از هیدروژن به عنوان عامل کاهنده، رودیم به رنگ صورتی را جدا کرد. در تصفیه پلاتین و نیکل، رودیم به عنوان محصول جانبی تولید می شود. وجود این فلز در سنگ معادنی که طلا، نقره و پلاتین دارند، بعضی از مواقع مشاهده می شود.
خواص رودیم
رودیم در برخی از خواص مانند پایداری شیمیایی خوبی که دارد و کاتالیزور بودن، با فلزات کمیاب گروه پلاتین مشابه است. رودیم عنصری است که رسانای جریان برق و حرارت است. یکی دیگر از خواص مهم این فلز گرانبها، داشتن بازتاب کنندگی عالی آن است. چون رودیم هدایت الکتریکی خوبی دارد، در تماس های الکتریکی استفاده می شود. مقاومت این عنصر به حدی است که حتی در مواقع گرمایش هم دچار اکسید شدن نمی شود.
یکی از خواص رودیم، جذب اکسیژن در هنگام ذوب شدن و آزاد کردن این گاز در هنگام انجماد است. این عنصر انحلال خوبی در نیتروهیدروکلریک اسید داشته ولی در اسید نیتریک نمی تواند حل شود. نقطه ذوب رودیم 1963 درجه سانتی گراد بوده و در دمای 3695 درجه سانتی گراد می جوشد.
ایزوتوپ های رودیم
در رودیم به دست آمده به شکل طبیعی فقط یک نوع از ایزوتوپ آن به نام رودیم 103 مشاهده می شود. از میان ایزوتوپ های رودیم، رودیم 101 با نیمه عمر 3.3 سال، رودیم 102 با نیمه عمر 207 روز و رودیم 99 با نیمه عمر 16,1 روز، پایدارترین است. اما تعداد روادیوایزوتوپ هایی از این عنصر که به طور مصنوعی ساخته شده اند، 20 مورد هستند که بیشتر آن ها دارای نیمه عمری کمتر از یک ساعت هستند. از بین این رادیوایزوتوپ ها، رودیم 100 و رودیم 105، نیمه عمرهایی بیشتر دارند.
استخراج رودیم
تولید فلزات گروه پلاتین که بیشتر در آفریقای جنوبی مشاهده می شوند، تحت دو فرایند پی در پی تصفیه اولیه فلزات پایه و تصفیه تکمیلی در پالایشگاه انجام می شود. این فلز تحت مراحل اصلی چون شناورسازی، خردایش، ذوب و تبدیل نهایی تولید می شود. روندی که رودیم با آن تولید می شود شامل ابتدا فرایند رسوب دهی از سنگ معدن های PGM است. سپس به باقیمانده، بی سولفات سدیم اضافه کرده و ذوب کنند تا سولفات رودیم تولید شود. رسوب فلز رودیم از سولفات باریم با مراحل دیگری است. وقتی به این ترکیب، هیدروکسید سدیم اضافه می شود، هیدروکسید رودیم رسوب کرده که با اضافه کردن اسید کلریدریک، ترکیب H3RhCl6 ایجاد شود.
سپس با افزودن این ماده به نیتریت سدیم و کلرید آمونیوم، رسوب رودیم تولید می شود که با حل شدن در اسید کلریدریک و گرم شدن، فلز رودیم به شکل خالص به دست می آید.
کاربرد رودیم
از رودیم به دلیل مقاومت بسیار بالا در کوره های صنعتی به عنوان ترموکوپل و سنجش دماهای بالا استفاده می شود. در آلیاژهایی که حاوی کروم و تیتانیوم هستند با استفاده از رودیم، مقاوم تر شده و در سوزن های گرامافون، نوک های قلم، ترموکوپل، ابزارهای پزشکی و جراحی، موتورهای توربین هواپیما، رابط های الکتریکی، سیم پیچ های کوره و ... استفاده می شود. برای اندازه گرفتن سطح شار نوترون در رآکتورهای هسته ای، از رودیم به عنوان ردیاب به کار گرفته می شود. در تولید شیشه و فایبرگلاس نیز این فلز کاربرد دارد. برای این که نواقص جواهرات پنهان شده و آن ها را بتوان براق، صیقلی و ترمیم کرد، فلز رودیم استفاده می شود.
جیوه تنها فلزی است که حالت فیزیکی آن در دمای اتاق و در شرایط استاندارد به شکل مایع است. به همین دلیل به نام نقره زنده شناخته می شود. این عنصر با نماد Hg نمایش داده می شود و عدد اتمی 80 دارد. وجود جیوه در جهان بیشتر به شکل سولفید جیوه است. از آسیاب کردن سولفور جیوه مصنوعی یا سینابار طبیعی، ورمیلیون به دست می آید که رنگدانه ای قرمز رنگ است.
جیوه قرمز همان اکسید جیوه است که به عنوان ترکیبی از جیوه بوده که در مقابل اکسیژن تولید می شود. جیوه قرمز مانند جیوه عنصری سمی است و مصرف آن می تواند سبب ایجاد مسمومیت شود.
چون مردم بر این عقیده هستند که جیوه قرمز خواص جادویی دارد به همین دلیل قیمت هر گرم جیوه قرمز بسیار گران است. تولید جیوه قرمز در نتیجه ی پرتودهی اکسید آنتیموان جیوه با جیوه عنصری است. می توان گفت جیوه قرمز وجود واقعی ندارد و جیوه قرمز نتیجه انجام برخی واکنش های طبیعی است که منجر به تولید رنگ قرمز در جیوه می شود. علاوه بر اکسید جیوه، مرکوری یدید و HgS نیز ترکیباتی قرمز رنگ از جیوه هستند.
سناریویی مبنی بر این که جیوه قرمز احتمال دارد به عنوان یک اسم رمزی باشد که برای مواد منفجره خطرناک استفاده می شود، همچنان مورد توجه است. از این ماده که به عنوان ماده ای پلیمری از مواد انفجاری بود به عنوان محرک اولیه در کلاهک اتمی استفاده می شود. چون در صورت وجود جیوه قرمز، ممکن است به عنوان ماده ای عجیب معرفی شود که درکی از آن به طور کامل وجود نخواهد داشت. این که در تسلیحات نظامی از این ماده عجیب استفاده می شود، می تواند بحث های زیادی را در پی داشته باشد.
خواص جیوه قرمز یا جیوه 2020
جیوه قرمز را می توان به عنوان ماده ای به رنگ قرمز دانست که پادشاهان زیادی در طول تاریخ، برای افزایش طول عمر خود از آن استفاده می کردند. اما چون این ماده سمی است باعث از بین رفتن آن ها می شد. به جیوه قرمز سیماب نیز گفته می شود. رسانایی حرارتی جیوه قرمز نسبت به فلزات دیگر، کمتر بوده ولی رسانای خوبی برای جریان برق است. از خواص این عنصر، سنگین بودن است که نسبت به آب، حدود 6,13 برابر سنگین تر است. به طوری که چگالی آن برابر با 20,2 گرم بر سانتی متر مکعب است. جیوه قرمز عنصری غیر رادیواکتیو است.
قیمت هر گرم جیوه قرمز در حدود بیش از 500 میلیون دلار است و تجارت این عنصر، قاچاق است. چون عوامل مختلفی چون کیفیت آن می تواند روی قیمت این عنصر اثر بگذارد خرید و فروش جیوه قرمز نیز با حجم های مختلف و با ظرفیت های متفاوتی در بازار انجام می شود. همچنین نوع خرید و فروش این عنصر نیز می توان در قیمت آن موثر باشد.
کاربرد جیوه قرمز
از جیوه در ابزاری چون دماسنج ها، فشار سنج ها، لامپ های فلورسنت، شیرهای شناور و سوئیچ های جیوه ای استفاده می شود. اما به جهت سمی بودن کم کم سعی بر آن شده است که از جایگزین های مناسب برای این عنصر استفاده شود.
اما کاربرد جیوه قرمز برای نگهداری اورانیوم 235 است که نقش حلال را در این ماده داشته و مراحل ذخیره کردن این عنصر رادیواکتیو را آسان می کند. جیوه قرمزی که برای ذخیره کردن به اورانیوم 235 اضافه شده می تواند با تقطیر از آن جداسازی شود.
جیوه قرمز با این که در ظاهر به عنوان ماده منفجره محسوب نمی شود اما می تواند منبعی از نوترون باشد که روی مواد داخل بمب های اتمی برای وارد کردن فشار قرار داده می شود. دوتریم و تریتیوم نمونه ای از این بمب ها هستند. اگر این ماده با مواد منفجره باشد، می تواند تا شعاع بالایی را مورد تخریب قرار دهد. یکی از کاربردهای جیوه قرمز به عنوان ماده محرک کننده پلوتونیوم و تریتیوم در تابش های نورانی در آغاز آن است.
از این ماده در فرایندهای شکافت هسته ای نیز استفاده می شود. به جهت داشتن میزان رسانایی کم در گذشته در وسایل الکترونیکی مانند ساخت تلویزیون ها و تلفن های قدیمی به کار برده می شد. علاوه بر جیوه، فلزات دیگری چون مس، کبالت، نیکل و لیتیم در دستگاه های قدیمی وجود دارد.
رنیم عنصری با عدد اتمی 75 از جدول تناوبی است که متعلق به دوره ششم و گروه هفتم است. این عنصر با نماد شیمیایی Re نمایش داده شده و به رنگ سفید نقره ای است. عمده کاربرد این فلز در ساخت موتورهای جت بوده چون فلزی نرمال برای استفاده در دماهای بالاست. رنیم ماده ای بسیار سخت است و برای ساخت آلیاژهایی در پره های موتورهای توربین نیز به کار برده می شود.
چون نقطه ذوب عنصر Rhenium بسیار بالاست، کمیاب است. نقطه ذوب رنیم، 3186 درجه سانتی گراد بوده و این عنصر در دمای 5596 درجه سانتی گراد به جوش می آید. حالت های اکسایش زیادی را می توان برای رنیم مشاهده کرد. از میان انواع آن ها، 2+، 4+، 6+، 7+ و 1- متداول ترین آن هاست. اگر عنصر رنیم را در مقابل هوای مرطوب قرار دهیم، لکه دار می شود، اما عنصری است که در برابر خوردگی بسیار مقاوم است. تولید عنصر رنیم با وارد کردن فشار بالا در هوای هیدروژنی و یا خلأ انجام می شود. همچنین رنیمی که از استخراج به دست آمده، از استخراج مس به عنوان محصول جانبی به دست می آید.
تاریخچه Rhenium
کشف عنصر رنیم در سال 1925 به وسیله والتر نوداک، ایدا تاک و اتو برگ در کشور آلمان انجام شد. نامی که عنصر مذکور دارد، برگرفته از واژه ی یونانی رنوس به معنای رود راین است. آزمایشاتی که این دانشمندان انجام دادند بر روی سنگ های معدنی پلاتین بود ولی به دلیل هزینه بالا، روی سنگ معدنی دیگری این آزمایشات را انجام دادند. در نتیجه ی آزمایشات آن ها با به کار بردن دستگاه اسپکتروسکوپ، دو عنصر رنیم و ماسوریوم کشف شدند که دارای خواصی مشابه با منگنز بودند. با کشف رنیم، آخرین عنصری که در طبیعت وجود داشت شناخته شد.
منابع Rhenium
مهمترین کانی هایی که حاوی عنصر رنیم هستند، پلاتینیوم و کلمبایت هستند. مقدار عنصر Rhenium در پوسته زمین به قدری کم است که در یک تن از غنی ترین منابع حاوی این عنصر، فقط مقدار 10 گرم از رنیم را می توان مشاهده کرد. در کل دنیا سالانه فقط به میزان 50 تا 60 تن از عنصر رنیم را می توان از کانی های حاوی این ماده، تولید کرد. مثل بسیاری از عناصر دیگر، این فلز را نیز نمی توان به شکل آزاد در طبیعت یافت. کشورهایی که حاوی منابع غنی از این عنصر هستند، شیلی، آمریکا و روسیه است.
کاربرد عنصر Rhenium
یکی از مهمترین موارد کاربردی عنصر رنیم به عنوان ماده افزودنی در تهیه آلیاژهای بسیار محکم است. آلیاژهایی که در کنار فلزات خوبی چون آهن، کبالت، مولیبدن، تنگستن و نیکل هستند، از این نوع آلیاژها هستند. خاصیتی که اضافه کردن این عنصر به آلیاژ می دهد، زیاد کردن مقاومت خزشی سوپر آلیاژ است. با ساخت این آلیاژ می توان آن را برای ساخت قطعات موتورهای جت و موتورهای توربین به کار برد. برای نمونه در ساخت پره های توربین هواپیما از آلیاژی با پایه نیکل استفاده می شود که هم استحکام بالا دارد و هم در برابر اکسیداسیون مقاوم است.
یکی از کاربردهای عنصر رنیم در صنایع پتروشیمی و فرایندهای مربوط به ساخت داروها مانند ایزومریزاسیون، آلکیلاسیون و هیدروژناسیون است که به عنوان کاتالیزور در تجزیه همگن و ناهمگن به کار گرفته می شود. همچنین در اصلاح کاتالیزوری در پالایشگاه های نفت، کاتالیزور پلاتین- رنیم به کار برده می شود. در این فرایند، درجه اکتان محصولات نفتی بالا رفته و فرآورده هایی تولید می شوند که بدون سرب بوده و ضد ضربه هستند. از این رو می توان این محصولات را در موتورهای احتراق داخلی استفاده کرد. تبدیل این محصولات به هیدروکربن های معطر نیز انجام می شود.
در تولید مواد ترمیمی که برای عناصر گرمایشی، میله های جوشکاری، نیمه هادی ها و همچنین پوشش دهنده های فلزی استفاده می شوند، از آلیاژهای مختلفی از این عنصر استفاده می شود. نمونه ای از این آلیاژها، تنگستن- رنیم و مولیبدن- رنیم است.
یکی از رادیو ایزوتوپ های عنصر مذکور، رنیم 188 است که می تواند در درمان های پزشکی هسته ای استفاده شود، چون نیمه عمر این رادیوایزوتوپ، 16,9 ساعت است.
اثرات Rhenium در سلامتی
عنصر رنیم می تواند تحریکات چشم و پوست را سبب شده و به مقدار زیاد می تواند ایجاد سوختگی کند. با این که اطلاعات کمی درباره سمیت این عنصر وجود دارد، ولی با استنشاق آن می توان گفت دستگاه تنفسی دچار تحریک می شود. بلعیدن این ماده نیز دستگاه گوارش را دچار آسیب می کند. خفگی و سرگیجه عوارضی است که در نتیجه بخارات این عنصر ایجاد می شود.
نرم افزار LAMMPS (لمپس) نرم افزاری برای شبیه سازی دینامیک مولکولی است. این نرم افزار می تواند بستری را فراهم کند تا بتوان نمونه های مختلفی را شبیه سازی کرد. نمونه ها از سیستم های اتمی و مولکولی گرفته تا انواع پروتئین ها و سیستم های زیستی را در بر می گیرد. نرم افرار لمپس قدرت بسیار بالایی در شبیه سازی سیستم هایی دارد که چند ذره هستند. محاسبات این نرم افزار بر اساس نظریه دینامیک مولکولی است.
نظریه دینامیک مولکولی در دهه 1950 فقط در فیزیک نظری کاربرد داشت تا این که بعدها در علم مواد و زیست مولکولی نیز استفده شد. تا جایی که می تواند سیستم های زیستی و مهندسی را شبیه سازی کند. از جمله ساختارهایی که می تواند با استفاده از نرم افزار لمپس، شبیه سازی شود، می توان به سیستم های پریودیک، مولکول های ارگانیک، پلیمرها، دی ان ای، پروتئین، فلزات، ذرات دانه بزرگ و ذراتی به شکل کرویو بیضی اشاره کرد.
ویژگی های نرم افزار لمپس
زبان برنامه نویسی در نرم افزار LAMMPS، سی پلاس پلاس بوده و به روی تمام سیستم های عامل موجود در بازار، می تواند اجرا شود. فقط در این زمینه، اجرای کدها توسط کامپایلرهای مخصوص خود، کافی است. این نرم افزار زیر نظر پروانه جی پی ال بوده و به طور رایگان دسترسی به کدها توسط آن امکان پذیر است. همچنین می توان کدها را دوباره تغییر داده و دوباره آن ها را منتشر کرد.
نقاط مثبت و مزیت های نرم افزار LAMMPS
از مزیت های نرم افزار لمپس می توان به توانایی اجرای موازی و سریال آن اشاره کرد. همچنین این نرم افزار می تواند به کمک جی پی یو اجرا شود. به عبارتی با داشتن جی پی یو یعنی هسته پردازش گرافیکی سیستم، می تواند محاسبات گرافیکی را انجام دهد. در نتیجه ی این مزیت، بار محاسباتی سی پی یو کم شده و انجام آن ها با سرعت بیشتری انجام می شود.
کارآمدی نرم افزار با استفاده از اجرای شبیه سازی ها با استفاده از فایل های ورودی بهتر می شود. چون به حالت متن باز است، کاربر می تواند به میزان بیشتری آن را توسعه دهد. همچنین در این نرم افزار می توان با استفاده از یک فایل ورودی، چند شبیه سازی را با هم انجام داده و این نرم افزار می تواند با نرم افزارهای دیگر جفت شود.
از مزیت های دیگر آن، پیش بینی حالت های مختلف شبیه سازی، داشتن مستندات آموزشی زیاد و به روز، کاربرد زیاد نتایج این نرم افزار و خروجی های آن در جایگاه های علمی و صنعتی و ... است.
نقاط منفی و معایب نرم افزار LAMMPS
یکی از معایب این نرم افزار این است که واسط کاربری گرافیکی ندارد و برای اجرا نیاز است که کاربر در محیط های متنی و دستورهای متنی، کار انجام دهد. نرم افزار لمپس نمی تواند تصویرهای متحرکی و دقیقی را در شبیه سازی مولکولی بسازد. چون این نرم افزار می تواند تنها به تولید فایل های مختصات و اطلاعات خروجی بپردازد. برای این که تصاویر متحرک گرافیکی دقیقی تولید شود، نیاز به نرم افزارهای کمکی است.
یکی از معایب این نرم افزار عدم توانایی در تولید نمودارهای خروجی است. همچنین نمی تواند نیروهای اتمی و مولکولی را به طور خودکار، مشخص کند. کاربرد خود به انتخاب نیروهای بین اتمی در این نرم افزار می پردازد. البته شاید این موضوع به عنوان یک مزیت حساب شود، چون کاربر را در انتخاب نیروها و بررسی تاثیر هر کدام از آن ها در شبیه سازی، آزاد می گذارد.
خروجی های نرم افزار لمپس
نرم افزار لمپس می تواند به کمک بسته محاسباتی خود، ویژگی های ترمودینامیکی و دینامیکی سیستم های اتمی و مولکولی زیادی را با استفاده از شبیه سازی دینامیک مولکولی انجام دهد. از مهمترین خروجی هایی که حاصل اجرای بسته محاسباتی هستند می توان به لاگ فایل اشاره کرد که در بردارنده اطلاعات ترمودینامیکی سیستم شبیه سازی است. محاسبه مقدارهای انرژی، فشار، دما و ... سیستم شبیه سازی در هر زمانی نیز از خروجی های این نرم افزار است.
همچنین نرم افزار مذکور می تواند از ویژگی های ترمودینامیکی تک تک اتم ها و مولکول های شبیه سازی شده، میانگین فضایی و زمانی بگیرد. این نرم افزار از رفتار سیستم در بازه های زمانی شبیه سازی به شکل فرمت هایی چون CFG، DCD، XTC و XYZ، خرجی به شکل نمایش گرافیکی داشته باشد.
دابنیم عنصری از جدول تناوبی با عدد اتمی 105 بوده که با نماد شیمیایی Db نمایش داده می شود. این عنصر متعلق به گروه پنجم و تناوب هفتم از جدول تناوبی است. مدت زمان نیمه عمر ایزوتوپ های دابنیم، 16 ساعت است و این عنصر رادیو اکتیو است. برای دوبنیم نمی توان موارد کاربردی خاصی بیان کرد، چون این عنصر به مقدار بسیار کم تولید می شود. به همین دلیل بیشتر در پژوهش های علمی، تحقیقاتی و هسته ای مورد استفاده است. از این عنصر نمی توان در صنعت و تجارت استفاده کرد.
تاریخچه دابنیم
کشف دابنیم در سال های 1967 و 1970 انجام شد. موسسه تحقیقات هسته ای دوبنا، شوروی جایی بود که برای اولین بار عنصر دابنیم را با بمباران عنصر امریسیم با استفاده از یون های نئون تولید کردند. بر اساس اندازه گیری انرژی آلفا، کشف دابنیم انجام می شد. ساخت شدن این عنصر توسط دانشمندان این مرکز تا سال 1970 تکمیل شده و ویژگی های شمیایی آن با استفاده از بررسی انواع تجزیه این عنصر، مشخص شد.
توسط دانشمندان مختلفی چون گیورسو در دانشگاه کالیفرنیا، عنصر دابنیم با استفاده از بمباران کالیفرنیم 249 سنتز شد. پرتوی از هسته های نیتروژن برای بمباران این هسته مورد استفاده قرار گرفت. یافته های روس ها با استفاده از تلاش های گیورسو و همکارانش تایید شد. اما نامی که این گروه برای عنصر مذکور انتخاب کردند، هاهنیم بود که به افتخار دانشمند آلمانی اتوهان بود. تا این که در سال 1977، اتحادیه بین المللی شیمی محض و کاربردی، نام دابنیم را برای آن انتخاب کردند.
در اکتبر 1971 بود که گیورسو و همکارانش توانستند دو ایزوتوپ از عنصر دابنیم را سنتز کنند. برای ساختن این ایزوتوپ ها از شتاب دهنده های خطی یون سنگین استفاده شد.
خواص دابنیم
دابنیم در شرایط استاندارد، حالت فیزیکی جامد داشته و به رنگ سفید نقره ای است. دابنیم دارای جرم اتمی برابر با 261 است. همان طور که گفته شد، دابنیم دارای ایزوتوپ های مختلفی بوده و منبعی در طبیعت برای آن وجود ندارد. بلکه این عنصر به دست انسان سنتز شده است. تولید دابنیم، از هم جوشی اتم های کالیفرنیم و نیتروژن است. تولید دابنیم به اندازه ای زیاد نبوده که اطلاعات زیادی بتوان درباره خواص فیزیکی آن به دست آورد. به همین دلیل نقاط ذوب و جوش دابنیم نامشخص بوده و آلوتروپی از آن شناخته نشده است.
اما تصور بر این است که خواص شیمیایی این عنصر می تواند مشابه فلزات واسطه باشد. همچنین در شیمی محلول ها شباهت دابنیم، بیشتر به نیوبیم است. با توجه به این که عنصر دابنیم در گروه عناصر واسطه قرار دارد و دارای پنج الکترون در لایه ظرفیت خود است، بیشتر به شکل کاتیون پنج بار مثبت در ترکیبات شیمیایی شرکت می کند. حالت های اکسایش دابنیم، 3+، 5+، 0 و 4+ است.
شکل ساختار بلوری دابنیم، مکعبی مرکز پر یا مرکز حجمی است. از نظر خواص مغناطیسی، ناشناخته است. از پیش بینی هایی که وجود دارد، آسان بودن انجام واکنش دابنیم با عناصی اکسیژن و هالوژن است. از این واکنش ها، اکسیدها، هالیدها و اکسی هالیدها تشکیل می شود.
ایزوتوپ های دابنیم
تا به امروز تعداد 13 ایزوتوپ رادیواکتیو از عنصر دابنیم شناسایی شده است که رادیوایزوتوپ دابنیم – 268 پایدارترین آن است. نیمه عمر این رادیو ایزوتوپ پایدار، 30 ساعت است. نیمه عمر رادیو ایزوتوپ بعدی از دابنیم، 23,15 ساعت است. رادیوایزوتوپ های دیگر، دارای نیمه عمری کوتاه و کمتر از چند ساعت هستند. جرم های اتمی رادیوایزوتوپ های دابنیم، بین 255 تا 270 amu است.
اولین ایزوتوپی که از دابنیم شناخته شد، دابنیم – 261 بود که در سال 1968 میلادی انجام شد. همان طور که گفته شد، این عنصر به شکل مصنوعی و با استفاده از رآکتورهای هسته ای سنتز می شود، به همین دلیل به طور استاندارد نمی توان برای آن جرم اتمی تعریف کرد.
موراد احتیاطی و مضرات دابنیم در سلامتی
به دلیل عدم وجود عنصر دابنیم در پوسته طبیعت و پوسته زمین، همچنین تولید مقدار بسیار کمی از این ماده، نمی توان اثرات منفی و خطرناکی از آن را برای سلامتی انسان ها تعریف کرد. علاوه بر این، دابنیم بعد از تولید شدن، سریع به عناصر دیگر تبدیل می شود. اما چون این عنصر، دارای خاصیت رادیواکتیویته و پرتوزایی است، می تواند سمی باشد. پس در کاربرد این عنصر، باید موارد احتیاط را رعایت کرد.