کربنات سدیم یا سودااش، نمک اسید کربنیک است که در حالت عادی به شکل جامد سفید رنگ است. کربنات سدیم با فرمول Na2CO3 بیان شده و درصد خلوص آن بر اساس Na2O بیان می شود. نمک کربنات سدیم خاصیت قلیایی به طور تقریبی قوی داشته و کاربرد زیادی در صنایع مختلف به خصوص صنعت شیشه دارد. خاکستر گیاهان منبع خوبی برای تهیه کربنات سدیم است و کاربرد این نمک به 5000 سال پیش برمی گردد. طوری که در مصر از این نمک به صورت هیدراته در ترکیب با سدیم بی کربنات استفاده می شد. کاربرد ترکیب مذکور به صورت صابون و برای شست و شو انجام می شد.
انواع کربنات سدیم
کربنات سدیم در دو نوع سبک و سنگین وجود دارد که در اندازه ذرات، نوع کاربرد و چگالی با هم تفاوت دارند. کربنات سدیم سنگین که از سنگ ترون تهیه می شود دارای اندازه ذراتی بین 300 تا 5000 میکرون بوده و چگالی به اندازه 1000 کیلوگرم بر متر مکعب دارد. ناخالصی در این کربنات سدیم به دلیل داشتن اندازه های گرانولی، وجود ندارد. کاربرد کربنات سدیم سنگین در صنعت شیشه سازی، تصفیه آب، تولید صابون و صنایع شیمیایی است که کاربرد آن نیز، بیشتر به شکل جامد خواهد بود.
اما کربنات سدیم سبک دارای 0,5 درصد سدیم کلرید بوده و اندازه ذرات تشکیل دهنده ی آن، 1000 میکرون است. چگالی این نوع برابر با 500 کیلوگرم بر متر مکعب است. در تولید مواد شوینده و صنایع شیمیایی از این نوع استفاده می شود. کربنات سدیم سبک و سنگین از نظر ساختار مولکولی، هیچ اختلافی با هم ندارند.
کربنات سدیم در دو گرید صنعتی و آزمایشگاهی تولید می شود. خرید کربنات سدیم با توجه به نوع کاربرد آن می تواند از گرید صنعتی و یا خوراکی باشد. شرکت های ایرانی مختلفی چون کاوه، سمنان و مراغه به تولید این نمک می پردازند. از جمله کشورهای مهمی که بازار پررونقی در فروش و خرید کربنات سدیم دارند، چین، آمریکا و ترکیه هستند. بیشتر از 94 درصد میزان مصرف کربنات سدیم جهانی در کشور چین تولید می شود. برای خرید کربنات سدیم با کیفیتی مطلوب، باید مراکز خرید معتبر را انتخاب کرد.
تولید کربنات سدیم
یکی از راه های تولید کربنات سدیم، استفاده از نمک طبیعی یا همان سدیم کلرید است. در این روش، از واکنش کلسیم کربنات و سدیم کلرید، سدیم کربنات تولید می شود که بعد از حرارت دادن، آب اضافی آن خارج می شود. کربنات سدیم که با این روش تولید می شود از نوع سبک است که می تواند به کربنات سدیم سنگین تبدیل شود.
سدیم کربنات به راحتی در آب حل می شود ولی در محلول های نمکی غیرقابل حل شدن است. در این روش که سولوی نام دارد، از مواد اولیه آمونیاک، کربن دی اکسید، آب و محلول غلیظ آب نمک استفاده می شود. برای تولید کربنات سدیم می توان از حرارت دادن بی کربنات سدیم یا همان جوش شیرین استفاده کرد. با گرما دادن، آب و دی اکسید کربن از این ماده خارج می شود. این روش از ارزانتیرن و رایج ترین روش های تولید کربنات سدیم است.
شرایط نگهداری و نکات ایمنی کاربرد کربنات سدیم
بعد از این که خرید کربنات سدیم انجام شد، برای نگهداری، آن ها را در محیط های خشک، خنک، به دور از نور آفتاب و با تهویه مناسب قرار می دهند. ظروف نگهداری این مواد باید دربسته باشد و هنگام کار با این نمک، رعایت نکات ایمنی انجام شود. به عنوان مثال از دستکش، لباس مخصوص و عینک استفاده شود. اثرات سوئی که کربنات سدیم می تواند در چشم و پوست ایجاد کند، تحریکات و ایجاد سوزش در آن هاست. اگر فردی این ماده را بخورد، نباید وادار به استفراغ شود. این فرد ممکن است علایمی چون استفراغ، تشنج و یا خواب آلودگی را داشته باشد. در صورت تماس با چشم و پوست، با آب فراوان شسته و سریع به پزشک مراجعه کنید.
کاربرد کربنات سدیم
در موارد متفاوتی چون عکاسی، تولید صابون و مواد شوینده، صنعت شیشه سازی، در کودهای کشاورزی، تولید بوراکس، تولید آتش خاموش کننده ها، تولید پنبه، پاکسازی آب و هوا، پاک کردن الکل و گریس از روی پارچه، صنایع پتروشیمی، سفید کردن کاغذ، تولید خمیر دندان، شامپوها، پودرهای لباسشویی، زیاد کردن خاصیت قلیایی در آب استخرها، از بین بردن سختی آب، نرم کردن آب در ترکیب با شوینده ها، به عنوان تنظیم کننده اسیدیته، به عنوان ضد رسوب در ماشین های بخار، آجر پزی و همچنین به عنوان افزودنی در ترکیب مواد غذایی از کربنات سدیم استفاده می شود.
هیدروژن پراکسید با فرمول مولکولی H2O2 به نام آب اکسیژنه است که خاصیت اکسندگی بالایی دارد. عمده ترین کاربرد آب اکسیژنه به عنوان ضدعفونی کننده و سفید کننده است. آب اکسیژنه ساده ترین پراکسید بوده و می تواند مواد آلی و معدنی آلاینده آب استخرها را نابود کند. رنگ آب اکسیژنه آبی کم رنگ و تقریبا می توان گفت، بی رنگ است. این ماده مزه تلخی کمی داشته و خصلت اسیدی پایینی دارد.
خواص آب اکسیژنه
آب اکسیژنه به طور خود به خود دچار تجزیه شده و تولید آب و اکسیژن می کند. سرعت تجزیه و شکسته شدن این ماده در محیط بازی بیشتر ولی در محیط اسیدی با سرعت کمتری، این واکنش انجام می شود. به همین دلیل از ظروف خاصی برای نگهداری آب اکسیژنه استفاده می کنند که یکی از ویژگی های این ظروف، تیره بودن آن هاست. موادی مانند بی اکسید منگنز و گرد فلزات در فرایند تجزیه تاثیر گذاشته و ممکن است با نگهداری در کنار این مواد، آب اکسیژنه به طور کامل به آب تبدیل شود.
در نتیجه مقداری از مواد پایدار کننده چون اوره، اسید فسفریک و یا اسید بنزوئیک را به آب اکسیژنه اضافه می کنند تا مدت زمان ماندگاری آن ها بالا رود. قدرت رنگبری، بوبری و میکروب کشی آب اکسیژنه بسیار بالاست. به عنوان مثال با قرار دادن کالباس گندیده و قرمز داخل آب اکسیژنه، بعد از چند روز، بدون بو و بدون رنگ خواهد شد.
واکنش های آب اکسیژنه
آب اکسیژنه در نتیجه واکنش های مختلف آنزیمی تشکیل می شود. ترکیباتی مانند بورات ها، کربنات ها، سولفات ها، سیلیکات ها، کربوکسیلات ها، آمیدها و ... می توانند با آب اکسیژنه ترکیب شوند. نتیجه این واکنش ها تولید منبعی از اکسیژن خواهد بود. فرایندهای بیولوژیکی زیادی منجر به تولید هیدروژن پراکسید می شوند. این ماده مهم ترین سیگنالی است که در واکنش های اکسیداسیون، دچار کاهش می شود. آب اکسیژنه به دلیل موانع انرژی فعال زیاد، با وجود اکسنده ای قوی بودن، نمی تواند با بسیاری از مولکول های بیولوژیکی واکنش دهد.
یکی از موادی که با آب اکسیژنه به طور مستقیم واکنش می دهد، تیول است.
قیمت خرید و فروش آب اکسیژنه
شرکت های مختلف داخلی و خارجی به عرضه آب اکسیژنه با درصدهای مختلف می پردازند. این محصول را در غلظت های پایین می توان از داروخانه ها تهیه کرد. عوامل تعیین کننده قیمت آب اکسیژنه، درصد خلوص، نوع برند تولید کننده و ایرانی و یا خارجی بودن آن است. همچنین این ماده چون در دو گرید صنعتی و خوراکی تولید می شود، قیمت دو گرید با هم متفاوت خواهد بود. کارخانه های تتراپک، تولید کننده گرید خوراکی هستند که میزان هزینه بیشتری را مصرف می کند.
طریقه شناسایی آب اکسیژنه
برای شناسایی آب اکسیژنه در یک لوله آزمایش چند میلی لیتر بی کرومات پتاسیم بریزید. مقداری اسید سولفوریک رقیق را به لوله آزمایش مذکور اضافه کنید. اگر ماده مشکوکی که به عنوان آب اکسیژنه دارید، در این لوله آزمایش بریزید، رنگ محلول را در لوله به رنگ آبی تند در آورد، به طور حتم آب اکسیژنه است. این رنگ بعد به رنگ سبز تبدیل می شود.
موارد استفاده از آب اکسیژنه
برای درمان زخم های بدبو و ضدعفونی کردن آن ها، آب اکسیژنه گزینه خوبی است. ترکیبات خمیردندان ها به صورتی است که بعد از استفاده، موجب تولید آب اکسیژنه در دهان می کند که این ماده موجب سفید شدن دندان ها می شود و ترکیب قرص های اریتزون از آب اکسیژنه و اوره است که با قرار دادن در دهان، تولید اکسیژن کرده و میکروب های آن را از بین می برند.
در پاک کردن لکه های خون و قهوه، بی رنگ کردن پشم گوسفند، کنف، چربی، صابون، واکس، کاغذ و کنف و روشن کردن موها از آب اکسیژنه استفاده می شود. با استفاده از ترکیب آب اکسیژنه و آمونیاک و آغشته کردن مو به آن، سپس شست و شوی موها با آب خالص و سپس محلول استیک اسیددار، رنگ مو بور می شود.
برای از بین بردن لکه های پوست، رفع بوی بد دهان، ضدعفونی کردن زخم ها و جراحات، محو لکه های موجود در لباس ها و سفید کردن آن ها، درمان قارچ های پا، شست و شوی دهان و دندان ها و ... آب اکسیژنه مفید است.
در ترکیب برخی از نوشیدنی های سالم، از آب اکسیژنه به عنوان یک افزودنی استفاده می شود.
بوراکس یا سدیم تترابورات ماده ای پودری و سفید رنگ است که به دو صورت خشک و آبدار وجود دارد. بوره از نمک های اسید بوریک بوده و از مواد معدنی است. در علوم هفتم، بوراکس معرفی شده و کاربردهای مختلف آن بیان شده است. از بوره در زیست شیمی به عنوان ماده ای ضد آتش، حشره کش و قارچ کش استفاده می شود. در گذشته زرگران از بوره در ایران و خاورمیانه بهره می بردند تا جایی که از این ماده به عنوان نمک ایرانی یاد می کردند. بوراکس را به عنوان نمک تلخ مزه ای نام بردند که از استخراج رسوبات بر جای مانده در دریاچه های هند و چین به دست می آید. بوره مصنوعی که تنکار نامیده می شود برای اولین بار توسط ایرانیان ساخته شد.
تولید بوراکس
یکی از 109 عنصر تشکیل دهنده ی زمین، بور است. در هر سال بیش از میلیون ها تن بوراکس در جهان تولید و استفاده می شود. سنگ های معدنی که دارای سدیم و بورات هستند، منبع بوراکس هستند. برای استخراج بوراکس از این سنگ ها، ابتدا آن ها را در محلول آبی برگشتی جوشان که بوراکس نیز دارد، خرد و شکسته می کنند. محلول دوغابی که تشکیل می شود با حذف کلوخه های رسی شفاف می شود. برای تبلور از خنک کننده های تبخیری استفاده می شود که در دمای مخصوصی انجام می شود. ماده حاصله از محلول جداسازی شده و خشک می شود.
انواع بوراکس در علوم هفتم
بوراکس با توجه به تعداد بلورهای متبلور شده در ساختار خود به سه نوع خشک، پنتا هیدرات و دکا هیدرات تقسیم می شود. تعداد مول های آب باعث ایجاد تفاوت در انواع بوراکس شده است. بوراکس های آبدار و خشک در میزان حلالیت خود در آب متفاوت بوده و نوع دکای آن بیشترین حلالیت را دارد.
در کل بوراکس در آب سرد حلالیت کمی داشته ولی با افزایش دما حلالیت آن زیاد می شود. این ماده در استون کمتر حل شده ولی در متانول، اتیلن گلیکول و دی اتیلن گلیکول محلول است.
کاربرد بوراکس در مصارف خانگی
به ترکیب شوینده ها مقداری بوراکس اضافه می کنند تا قدرت پاک کنندگی آن ها زیاد شود. برای از بین بردن زنگ زدگی در ظروف می توان از ترکیب آب گرم، بوراکس و آبلیمو استفاده کرد. ترکیب حاصل را به مدت 15 دقیقه روی زنگ زدگی ها گذاشته و سپس بشویید. جرم و آلودگی های سرامیک ها و کاشی ها را نیز با به کار بردن محلولی از آب و بوراکس، تمیز می کنند. یکی از کاربردهای بوراکس در نابودی ساس ها و کک های روی فرش هاست. اگر ترکیب بوراکس و شکر یا قند را به محل حشرات موذی بپاشید، همه ی آن ها از بین می روند.
بوراکس در محصولات آرایشی و بهداشتی
از بوراکس در ترکیب مرطوب کننده ها، کرم، شامپو، لوسیون، اسکراب ها و ژل های بهداشتی استفاده می شود. این ماده می تواند به عنوان یک امولسیفایر، بافر کننده و یا ماده نگهدارنده استفاده شود. محلول های بافر به محلول هایی گفته می شود که با اضافه کردن مقدار کمی اسید و یا باز به آن ها، PH آن ها دچار تغییر نمی شود.
کاربرد بوراکس در صنایع غذایی
استفاده از بوراکس در ترکیب مواد غذایی در کشوری چون آمریکا ممنوع شده است ولی با این حال در برخی از کشورهای دیگر از این ماده استفاده می شود. یکی از کاربردهای غذایی این ماده در نگهداری خاویار است. اما در کشور آمریکا با استفاده از نمک زیاد، این ماده غذایی گران قیمت را نگهداری می کنند. در کشوری مانند اندونزی در ترکیب موادی چون نودل، برنج بخارپز و میت بال از بوراکس استفاده می شود. هشداری که در استفاده از این ماده در صنعت غذا داده شده است، احتمال بروزسرطان کبد در صورت مصرف مداوم بوره است.
کاربرد بوراکس در کشاورزی
در علوم هفتم به کاربرد بوراکس در کشاورزی اشاره شده است. گل های تازه چیده شده با به کار بردن بوراکس، رطوبت اضافی خود را به این ماده داده و زود پلاسیده نمی شوند. وقتی این ماده به ریشه درختان اضافه می شود علاوه بر این که آفات موجود را از بین می برد بلکه موجب رشد میوه و دانه در درختان بالغ می شود. بوراکس را هر 3 تا 4 سال یکبار برای درختان به صورت خشک استفاده می کنند.
از مواد ضدعفونی کننده معمول که برای گندزدایی و سفید کردن مورد استفاده قرار می گیرد، کلر است. اما این ماده نه به یک شکل بلکه به صورت ترکیبات مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. کلر یکی از هالوژن ها در جدول تناوبی است که عدد اتمی 17 دارد. این عنصر به رنگ زرد متمایل به سبز بوده و خاصیت اکسندگی دارد. کلر خالص گازی بوده و علاوه بر خاصیت گندزدایی در ترکیب بسیاری از مواد آلی نیز به کار برده می شود. خاصیت ضدعفونی کنندگی کلر به دلیل آزاد کردن اسید هیپوکلرو یا کلر آزاد در واکنش با آب است. کلر آزاد یا اسید هیپوکلرو آزاد شده، خیلی سریع می تواند به میکروارگانیسم های موجود حمله کرده و باعث نابودی آن ها شود.
تولید کلر
مهمترین فرایندی که به تولید کلر منجر می شود، الکترولیز محلول آب نمک است. فرایند الکترولیز برای تولید کلر به سه روش می تواند انجام شود. الکترولیز سلول جیوه یکی از این روش هاست که در صنعت استفاده می شود. دومین روش الکترولیز سلول دیافراگم است که در مقایسه با نوع اول، انرژی که مصرف می کند کمتر است. جدیدترین روش تولید کلر با الکترولیز غشایی است که در این روش از ممبران پلیمری استفاده می شود.
خواص کلر
کلر ماده ای بسیار ناپایدار بوده و در مقابل نور و گرما به سرعت تجزیه می شود. به همین دلیل نگهداری این ماده در ظروف دربسته و تیره و در محیط های تاریک انجام می شود. کلر گازی بسیار بدبو و سمی بوده و اگر در محیط های بسته استفاده شود، منجر به اختلالات تنفسی شده و ممکن است فرد را دچار خفگی کند. این ماده نقطه جوشی برابر با 34- درجه سانتی گراد داشته و تحت فشار بالاتر از فشار اتمسفر، از حالت گازی به حالت مایع تبدیل می شود. همچنین کلر به راحتی با مواد آلی واکنش می دهد چون قدرت واکنش پذیری این ماده بالاست و فقط به یک الکترون نیاز دارد تا به آرایش گاز نجیب برسد.
انواع کلر
همان طور که گفته شد کلر به شکل ترکیبات مختلفی وجود دارد. شکل های مختلف کلر، هیپوکلریت سدیم یا آب ژاول، هیپوکلریت کلسیم و اسید هیپوکلرو و دی اکسید کلر است.
خواص آب ژاول یا هیپوکلریت سدیم
از مهمترین ترکیبات کلر وایتکس یا آب ژاول است که مایعی بی رنگ با فرمول مولکولی NaOCl است. آب ژاول در 18 درجه سانتی گراد ذوب شده و نقطه جوش آن 101 درجه سانتی گراد است. وایتکس اگر به مدت طولانی در برابر نور و گرما قرار گیرد، خواص خود را از دست می دهد. با خاصیت ضد باکتریایی و ضد ویروسی وایتکس، از آن برای نابودی ویروس ها، باکتری ها و جلبک ها استفاده می شود. یکی از کاربردهای این ماده در تصفیه آب و فاضلاب است.
اگر آب ژاول در برابر موادی چون آمونیاک، اوره، اسید کلریدریک، فلزات و یا متانول قرار بگیرد، می تواند مواد خطرناک و سمی را ایجاد کند. نگهداری آب ژاول باید در جاهای خشک و به دور از نور آفتاب، گرما، مواد سوختنی و اسیدها انجام شود.
از وایتکس یا آب ژاول می توان در موارد بسیاری چون ضدعفونی کردن آب استخرها و همچنین ضدعفونی کردن انواع آلودگی های موجود در سطوح استفاده کرد. چون هیپوکلریت سدیم اکسنده ای بسیار قوی است، برای سفید و تمیز کردن لباس ها و لباسشویی استفاده می شود. در از بین بردن بوهای نامطبوع در آب و تصفیه خانه ها، از بین بردن لکه های قهوه، خون، کپک و ... در لباس ها، درمان آسیب های رسیده به پوست مانند اگزما و ... از آب ژاول به کار گرفته می شود.
هیپوکلریت کلسیم
در تصفیه آب استخرها از یکی از ترکیبات کلر که هیپوکلریت کلسیم نام دارد، استفاده می شود. این ماده به شکل پودری و یا قرص در بازار وجود دارد. کاربرد شکل پودری هیپوکلریت کلسیم به طور مستقیم ولی کاربرد شکل قرصی آن با استفاده از روش های مختلفی چون استفاده از سبد اسکیمر و یا کلرزن های خطی انجام می شود.
اسید هیپوکلرو
گاز کلر یا اسید هیپوکلرو، اصلی ترین ترکیب کلری است که برای ضدعفونی تصفیه خانه ها و استخر استفاده می شود. این نوع از کلر، خاصیت اسیدی محیط را زیاد می کند که در نتیجه ی آن، محصولات جانبی تولید شده بعد از انجام فرایند ضدعفونی، از بین می روند. گاز کلر به راحتی می تواند نشت پیدا کرده و قابل انفجار خواهد بود. بر این اساس نگهداری گاز کلر در کپسول های مخصوصی انجام می شود.
دی اکسید کلر
شکل دیگر کلر مورد استفاده در گندزدایی و تصفیه، دی اکسید کلر است که به شکل ژل و یا قرص است. از معایب کاربرد این ماده، گران بودن است.
هیدروژن پراکسید مایعی با خاصیت اکسندگی بسیار قوی و ساده ترین پراکسید است که طعم تلخی در دمای اتاق دارد. پراکسید هیدروژن برای اولین بار در سال 1818 با انجام واکنش بین باریم پراکسید و نیتریک اسید به دست آمد. به دلیل خاصیت اکسندگی، بیشترین کاربرد پراکسید هیدروژن به عنوان سفید کننده و ضدعفونی کننده است. این ماده با فرمول مولکولی H2O2 دارای جرم مولکولی برابر با 34,014 است. آب اکسیژنه نام دیگر پراکسید هیدروژن است که هر غلظتی هم داشته باشد، اشتعال ناپذیر است. با خاصیت روندگی پایین آب اکسیژنه، ویسکوزیته این مایع کمتر از آب است. آب اکسیژنه در آب به راحتی حل می شود. کاربرد هیدروژن پراکسید در دو گرید صنعتی و خوراکی است.
آب اکسیژنه صنعتی و خوراکی
مقدار وسیعی از پراکسید هیدروژن جهت مصرف در صنعت تولید می شود. اما گرید صنعتی آب اکسیژنه دارای مواد مضری است که در سیستم بدن می تواند مشکلاتی را ایجاد کند. فلزات سنگین و برخی از تثبیت کننده ها از جمله این مواد خطرناک هستند. در نتیجه گرید صنعتی و خوراکی از این ماده در نوع کاربرد پراکسید هیدروژن، از هم تفکیک می شوند.
برای تولید آب اکسیژنه خوراکی هزینه ی زیادی صرف می شود. درصدهای تولیدی از آب اکسیژنه خوراکی در دو نوع 35 و 50 درصد است. هیدروژن پراکسید در بدن در مواجه با انواع سموم، باکتری ها، ویروس ها، مخمرها و سموم مختلف توسط نوتروفیل های موجود تولید می شود. این ماده به عنوان اولین دفاع بدنی در برابر میکروارگانیسم های مختلف است.
کاربرد هیدروژن پراکسید در مصارف خانگی
هیدروژن پراکسیدی که در مصارف خانگی استفاده می شود، 3 درصد بوده و بیشتر برای ضدعفونی و نظافت در منزل به کار بده می شود. عمده آب اکسیژنه عرضه شده توسط داروخانه ها درصدی بین 3 تا 10 را دارند، ولی اگر غلظت های بالایی از این ماده را در دسترس داشته باشیم، باید از آب مقطر استفاده کنیم.
این ماده یک سفید کننده است اما ماهیت آن با آب ژاول متفاوت است. از جمله ی کاربرد هیدروژن پراکسید در خانه می توان به ضدعفونی کردن ابزارهای مانیکور، ضدعفونی کردن مسواک، ضدعفونی اسفنج های آشپزخانه، پاکسازی تخته های آشپزی از باکتری ها، تمیز کردن یخچال ها، از بین بردن لکه های لباس ها، درخشان کردن آینه ها، پاک کردن لکه های خون و ... اشاره کرد.
کاربرد هیدروژن پراکسید در صنعت معدن و نساجی
برای تامین اکسیژن در معدن و همچنین به عنوان عامل اکسید کننده، از هیدروژن پراکسید استفاده می شود. در روند تهیه طلا و اورانیوم، آب اکسیژنه برای تهیه کنسانتره و شست و شو دادن سنگ ها به کار برده می شود. برای سفید کردن الیافی مانند پشم، پنبه، کتان و ابریشم، هیدروژن پراکسید استفاده می شود. این ماده محصولات نساجی را درخشان تر می کند با این که خواص مکانیکی آن ها را حفظ می کند. در تصفیه فاضلاب های صنعتی نیز این ماده کاربرد دارد.
کاربرد هیدروژن پراکسید در محیط زیست و سنتزهای شیمیایی
چون آب اکسیژنه سازگار با محیط زیست است می تواند در فرایندهای مرتبط با محیط زیست مانند اکسیداسیون پیشرفته مورد استفاده قرار گیرد. این فرایند با استفاده از رادیکال های هیدروکسیل می تواند مواد سمی را تجزیه کند. در سنتزهای شیمیایی نقشی که آب اکسیژنه دارد به عنوان ماده اکسید کننده با وزن مولکولی پایین است. به همین دلیل نسبت به اکسنده های دیگر مانند پرمنگنات پتاسیم و دی کرومات، بیشتر کاربرد دارد.
کاربرد هیدروژن پراکسید در حفاظت از پوست و مو
با استفاده از پراکسید هیدروژن به عنوان محلول از عفونت زخم ها روی پوست جلوگیری کرده و آن را ضدعفونی می کند. این ماده علاوه بر ضدعفونی پوست، موجب روشن و سفید شدن آن شده و لکه ها را کم می کند. همچنین آکنه با استفاده از این محلول، درمان می شود. آب اکسیژنه ماده ای برای روشن کردن مو بوده و آن را از وجود آلاینده ها پاکسازی می کند.
موارد دیگر کاربرد هیدروژن پراکسید
برای ضدعفونی آب استخرها و پاک کردن آن ها از وجود آلاینده های آلی و معدنی از آب اکسیژنه استفاده می شود. در تولید داروهایی که برای درمان زخم های بدبو استفاده می شود و همچنین درمان بیماری هایی چون دیابت، میگرن و آسم نیز، هیدروژن پراکسید کاربرد دارد. از هیدروژن پراکسید در تولید خمیر دندان، تولید خمیر کاغذ به عنوان سفید کننده، در تصفیه آب و فاضلاب و تولید مواد آرایشی و پوشاک استفاده می کنند.