در صنعت فرآوری روغن خوراکی، مهترین ماده ای که به عنوان محصول فرعی تولید می شود، لسیتین است. رنگ این ماده ی مایعی شکل، زرد قهوه ای بوده و یک ترکیب آمفی فیلیک با قابلیت حلالیت در آب و چربی است. لسیتین از بافت های گیاهی و جانوری به دست می آید و بیشتر برای نرم کردن و همگن سازی در صنایع مختلغ مورد استفاده قرار می گیرد. مواد تشکیل دهنده لسیتین، گلیسیرید فسفولیپیدهایی مانند فسفا تیدیل کولین، فسفا تیدیل تانولامین، فسفا تیدیلینواستیل، فسفا تیدیل سرین و فسفاتید اسید هستند.
لسیتین در دسته ی سورفاکتانت قرار می گیرد زیرا خاصیت امولسیون کنندگی و روان کنندگی دارد. خوردن لسیتین برای بدن انسان مضر نیست، چون تبدیل و متابولیزه شدن کاملی در بدن دارد. اما هضم امولسیفایرهای دیگر در بدن انجام نشده واز راه کلیه دفع می شوند.
خرید لسیتین از فروشندگان مواد شیمیایی که در زمینه خرید و فروش مواد شیمیایی صنعتی فعالیت دارند، انجام می شود. برای این که به محصولات باکیفیتی از آن دست یابیم بهتر است، خرید لسیتین را از مراکز فروش معتبر انجام دهیم.
نوسانات قیمت خرید لسیتین
چون لسیتین دارای خاصیت های مهمی چون امولسیون کنندگی، مرطوب کنندگی، کم کردن ویسکوزیته، عامل رها کننده در کنترل بلور و ... است استفاده از آن در صنعت بسیار گسترده است. تولید این ماده در سال 2015 به میزان 260000 تن بوده و ساخت آن توسط شرکت های مختلفی چون AGD و در کشورهای مختلفی چون آمریکا و هند انجام می شود. یکی از مواد گیاهی که لسیتین از آن تولید می شود، سویا است و در نتیجه تغییر قیمت سویا عامل موثر در قیمت خرید لسیتین خواهد بود. به همین دلیل تولید مستقیم لسیتین از سویا از نظر اقتصادی به صرفه نبوده و بهتر است به عنوان محصول جانبی در صنایع روغن گیری به دست آید.
ویژگی ها و اثرات فیزیولوژی
در بدن همه موجودات زنده، لسیتین وجود دارد و وجود آن در بسیاری از مواد غذایی ثابت شده است. مواد غذایی چون زرده تخم مرغ، عدس، شیر، جوانه گندم، جگر گوساله و مهمتر از همه لوبیای سویا، حاوی لسیتین است. علت حل شدن روغن و آب در زرده تخم مرغ، وجود لسیتین در ترکیب زرده آن است. این ماده در بدن انسان نیز ساخته می شود. در فرآوری روغن سویا و همچنین از موادی چون دانه آفتابگردان و ذرت، لسیتین به دست می آید. در تولید لسیتین از روغن سویا، این روغن را بعد از مرحله صمغ زدایی از لجنی که خارج شده و لسیتین خیس خوانده می شود، جداسازی کرده و سپس لسیتین را آب زدایی می کنند.
نقش فیزیولوژی که لسیتین در بدن دارد، دخیل بودن آن در تشکیل اعصاب و شکل گیری ساختمان مغزی است و مصرف آن در دوران بارداری توصیه می شود. سطح کلسترول خون به وسیله لسیتین در بدن کم شده و مانع کم شدن حافظه افراد می شود. همراه بودن لسیتین با اسید آسکوربیک و ویتامین C، برای سلامت پوست مفید است. با همه مواردی که گفته شد از مصارف پزشکی لسیتین، می توان به نقش بهبود کننده آن در اختلالات عصبی اشاره کرد.
کاربرد لسیتین
از جمله مهمتری کاربردهای لسیتین به عنوان یک ماده غیرسمی در ترکیب مواد غذایی به عنوان یک افزودنی است. ویسکوزیته شیرینی ها و کنترل روانروی شکلات، می تواند با به کار بردن لسیتین کم شود. چون این ماده ارزان قیمت است نسبت به مواد دیگر استفاده بیشتری در این زمینه دارد. در ترکیب مارگارین هایی که درصد چربی بالای 75 دارند، به عنوان تثبیت کننده استفاده می شود.
برای بهتر کردن فعالیت کبد و کیسه صفرا لسیتین موثر است. از مزیت های دیگر استفاده از لسیتین در ترکیب مواد غذایی، جدا کردن راحت آن ها از ظروف و دستگاه ها است. در روغن های گیاهی، 2 درصد لسیتین و در روغن های دیگر، 10 درصد لسیتین وجود دارد. از این ماده به عنوان مکمل غذایی نیز استفاده می شود.
در داروسازی به عنوان خیس کننده و غنی کننده کولین از لسیتین استفاده می شود که می تواند به کپسوله سازی داروها کمک کرده و در آن ها نقش آنتی کپک را دارد. برای این که تزریق چربی ها به شکل وریدی راحت تر انجام شود و همچنین در درمان ها، این ماده کاربرد دارد. در پوشش دادن سطوح برای محافظت و همچنین جوهر چاپ در صنعت رنگسازی، لسیتین به کار برده می شود. لسیتین با داشتن خاصیت مهارکردن زنگ زدگی، در این زمینه کاربرد دارد.
برای جدا کردن یون های نامطلوب و ناسازگار از ترکیبب مایعات و گازها، از دانه های پلاستیکی متخلخلی استفاده می شود که رزین کاتیونی نامیده می شوند. در فرایندهای مختلفی جون تصفیه آب و فاضلاب ها، خالص کردن داروها و همچنین روش های کروماتوگرافی از رزین های کاتیونی و آنیونی و تکنیک تبادل یونی استفاده می کنند. درصدهای مختلف در تعیین قیمت رزین کاتیونی تاثیرگذار هستند. علاوه بر از بین بردن سختی آب، می توان برای حذف یون های سمی مانند سرب و کادمیوم نیز از رزین کاتیونی استفاده کرد.
رزین کاتیونی چیست؟
دانه های کوچک با قطری برابر 5 میلی متر که دارای بار مثبت بوده و متخلخل نیز هستند، رزین کاتیونی نامیده می شوند. وظیفه اصلی این رزین ها حذف یون هایی با بار مثبت است که به عنوان آلاینده در آب ها وجود دارند. نرم شدن آب ها در نتیجه از بین رفتن یون های سخت کننده که منیزیم و کلسیم نمونه ای از آن هاست، با استفاده از رزین کاتیونی انجام می شود. سال 1850 برای اولین بار یون های آمونیوم با یون های کلسیم و منیزیم در خاک ها جایگزین شده و پدیده تبادل یون مشاهده شد. سال 1870 نیز انجام آزمایشات وجود تبادل یونی را اثبات کرد. کانی های طبیعی که تبادل یونی انجام می دهند، زئولیت ها بوده و رزین های معدنی نیز نامیده می شوند.
در واقع کار رزین های کاتیونی حذف یون های نامطلوب و جایگزین کردن آن ها با همان مقدار اکی والان از یون های مطلوب با بار الکتریکی مشابه است. رزین های کاتیونی برای حذف یون های مثبت و رزین های آنیونی برای حذف آنیون ها استفاده می شوند.
انواع رزین های کاتیونی
دو نوع رزین کاتیونی ضعیف و قوی وجود دارد. رزین های کاتیونی ضعیف، برای مصارف معدنی سازی و حذف کاتیون هایی که سختی موقت را سبب می شوند به کار می روند. این نوع رزین ها هم از نظر مکانیکی مقاوم هستند و هم در برابر اکسید شدن دوام دارند. از رزین های کاتیونی ضعیف برای جریان هایی استفاده می شود که دارای اکسیدان هستند. کلر و پراکسید هیدروژن نمونه ای از آن هاست. از مزیت های استفاده از رزین کاتیونی ضعیف، داشتن راندمان بالا و تولید پساب کمتر است. اما چون به علت ضعیف بودن نمی تواند تمام فلزات موجود را جذب کند، دارای نقص است.
امابرای این که بتوان تمام یون های عامل ایجاد کننده سختی را از بین برد، از رزین های کاتیونی اسید قوی استفاده می شود. علاوه بر این که یون هایی مانند کلسیم و منیزیم حذف شوند، از رزین های خاصی برای حذف یون های باریم ورادیوم استفاده می شود. چون رزین های کایتونی اسید قوی در برابر اکسیدان ها صدمه دیده و با یون هایی مانند آهن و منگنز رسوب می دهد، نباید در برابر این گونه مواد قرار گیرند. همان طور که گفته شد، مزیت کاربرد آن نیز حذف تمام یون های موجود است.
در تعیین قیمت رزین کاتیونی عواملی چون میزان درصد خلوص، حجم ارائه شده در بازار و همچنین نرخ ارز می تواند تاثیرگذار باشد. با توجه به این که این ماده توسط چه شرکت هایی تولید و عرضه می شود (به عنوان مثال خارجی یا داخلی بودن آن)، قیمت رزین کاتیونی متفاوت است.
تولید رزین کاتیونی قوی و ضعیف
اگر فنول و یا مشتقات آن با فرمالدهید واکنش داده و سپس محصول واکنش با اسید سولفوریک سولفونه شود، توده ای تشکیل می شود که رزین کاتیونی است که بعد از خرد و فیلتر کردن مورد استفاده واقع می شود. سولفونه کردن پلی استیرن منجر به تولید رزین کاتیونی می شود که اگر دی وینیل بنزن در مرحله پلیمریزه کردن اضافه شود، ساختار شبکه ای به دست می آید. این ساختار شبکه ای سولفونه شده و رزین کاتیونی قوی حاصل می شود.
در این روش تولید اگر به جای گروه اسید سولفونیک، اسید کربوکسیلیک استفاده شود، رزین کاتیونی حاصل از نوع ضعیف است. اگر دی وینیل بنزن و متاکریلیک اسید با هم ترکیب شوند، رزین کاتیونی ضعیف حاصل می شود که از ساده ترین روش های تولید این ماده است.
رزین کاتیونی سدیمی از مهمترین رزین های کاتیونی است که به وفور در سختی گیری آب در صنعت آب و فاضلاب استفاده می شود. چون این نوع از رزین های کایتونی، سدیم را جایگزین یون های عامل سختی آب می کنند و سختی آن را تا حد صفر کاهش می دهند. همه کاتیون هایی که در آب به ترتیب با سدیم جایگزین می شوند، شامل آهن (III)، آهن (II)، کلسیم، منیزیم، آمونیوم، پتاسیم و هیدروژن است.
روشی الکتروشیمیایی که با آن می توان به حفاظت سازه هایی که در زیر زمین هستند پرداخت و مانع خوردگی آن ها شد، حفاظت کاتدی است. تجهیزات نفتی و گازی مانند دکل های نفتی، بندرگاه ها، خطوط لوله، زیر دریایی ها، کشتی ها و ... از جمله سازه هایی هستند که با حفاظت کاتدی نگهداری می شوند. اساس حفاظت از این سازه ها که می توانند در زیر دریا و یا زمین باشند، اصول الکتروشیمی است.
در این روش الکترون ها از آند خارج و در کاتد مصرف می شوند. کاهش خوردگی با افزایش سرعت واکنش کاتدی و کاهش سرعت واکنش آندی انجام می شود. این کار می تواند الکترون های اضافی بیشتری را از طریق جریان مستقیم به ساختار فلزی اضافه کند. با کافی بودن میزان این جریان، توقف خوردگی در نتیجه از بین رفتن اختلاف پتانسیل بین آند و کاتد اتفاق می افتد. چون وقتی جریان زیاد می شود، قطبیده شدن واکنش کاتدی در جهت پتانسل آند انجام شده و کاهش اختلاف پتانسل که ارتباطی مستقیم با کاهش خوردگی دارد، انجام می شود.
عوامل موثر در حفاظت کاتدی و جلوگیری از خوردگی
زمانی یک سازه از خوردگی محافظت می شود که اختلاف پتانسیل بین کاتد و آند خیلی کم شود تا حدی که با برابر بودن میزان پتانسیل کاتد و آند، در کل، خوردگی قطع می شود. پس برای این که این نتیجه حاصل شود به آند، کاتد، الکترولیت و همچنین مسیری نیاز داریم که جریان بین آن ها برقرار شود. برای تامین الکترون های مود نیاز به یک منبع تغذیه DC نیاز است. وقتی جریان مستقیم به طور کافی برقرار شد، اختلاف پتانسیل بین آند و کاتد کاهش می یابد.
چگونگی انجام فرایند حفاظت کاتدی
منبع تغذیه موجود در سیستم حفاظت کاتدی، جریانی را تولید می کند که جریانی که توسط باتری خورده شده ایجاد شده بود را جبران می کند. شرکت برق محلی به عنوان یک منبع تغذیه معمولی، جریان را برای این سیتم حفاظت کاتدی تحمیل کننده تامین می کند. تحمیل این جریان ها از طریق موادی که به طور تقریبی بی اثر هستند، به سازه های خورده وارد می شود. اما فلزاتی که به عنوان الکترولیت هستند، جریان سیستم حفاظت کاتدی را به وجود می آورند.
با وارد کردن فلز دیگر داخل الکترولیت، جریانی از طریق الکترولیت برقرار می شود که جهت آن از انتهای فلز با پتانسیل بیشتر به انتهای فلزی با پتانسیل کمتر خواهد بود. به عنوان نمونه وقتی روی و آهن دو فلز تشکیل دهنده یک سیستم حفاظت کاتدی باشند، چون روی بالاتر از آهن است، جریان از روی به سمت آهن حرکت می کند. در این سیستم، روی نقش آند و آهن نقش کاتد را دارد و خوردگی در قسمت آندی اتفاق می افتد.
با قطبش پذیری کاتدی و قرار گرفتن این سیستم مجاور آن، پتانسیل منفی جابجا شده و با کاهش سرعت واکنش، سرعت خوردگی کم می شود. الکترون های وارد شده از مدار خارجی به فلز، از دست دادن الکترون و واکنش اکسیداسیون فلز را کم کرده و تا به صفر می رساند. در این هنگام روی سطح فلز، واکنش کاتدی انبار کننده انجام می شود.
انواع حفاظت کاتدی
دو نوع حفاظت کاتدی به نام های حفاظت گالوانیک یا آند فدا شونده و حفاظت کاتدی جریان اعمال شده وجود دارد.
در حفاظت کاتدی گالوانیک، آند گالوانی منفی به تاسیسات فلزی به کمک سیم عایقی متصل شده و هر دو باهم به عنوان آند (قطب منفی) محسوب می شوند. همین اتصال سیمی، جریان را به سازه منتقل می کند. جریان در این سیستم توسط خوردگی فلزات فعال برقرار می شود. این فلزات می توانند روی، منیزیم و یا آلومینیوم باشند. در واقع مصرف آند، تولید جریان الکترون می کند. مدار خارجی نیز الکترون ها را از کاتد به آند منتقل و سیستم را تکمیل می کند.
در حفاظت گالوانیک پوششی از روی به عنوان آند فداشونده، روی فولاد قرار گرفته و از زنگ زدگی آن جلوگیری می کند. پس در سیستم الکتروشیمی مربوط، روی خورده می شود و مانع خورده شدن فولاد می شود. چون با گذشت زمان آند قربانی فدا شونده، تخریب و از بین می رود، عمر این محافظ ها کم است.
در حفاظت کاتدی جریان اعمال شده، آندها به یک منبع تغذیه متصل بوده و جریان الکتریکی توسط آن ها به طور همیشگی تامین می شود. این جریان برخلاف نوع گالوانیک از آند به کاتد بوده و خوردگی الکترود در نتیجه هادی بودن آن، خیلی کم اتفاق می افتد.
دی اتانول آمین ترکیبی شیمیایی متشکل از یک آمین نوع دوم و یک الکل دوتایی است. این ماده خاصیت بازی ضعیفی داشته و می تواند جذب کننده رطوبت باشد. فرمول شیمیایی دی اتانول آمین به شکل C4H11NO2 بوده و مایعی بی رنگ است. اگر دی اتانول آمین در مقابل حرارت قرار بگیرد تجزیه شده و بخاراتی از آن متصاعد می شود که سمی هستند. دی اتانول آمین در آب حل می شود و وقتی در آب حل می شود محلول حاصل خاصیت بازی قوی دارد. چون این ماده خاصیت بازی دارد با اسیدهای قوی واکنش نشان می دهد. همچنین می تواند با اکسید کننده ها نیز واکنش دهد.
برخی از خواص دی اتانول آمین
دی اتانول آمین از واکنش بین آمونیاک و اکسید اتیلن به دست می آید که در دمای اتاق می تواند رطوبت هوا را جذب کند. در این حالت این ماده به شکل مایع است، یا این که این ماده به شکل جامدی است که سفید بوده و از آن بویی مانند آمونیاک متصاعد می شود. چون دی اتانول آمین می تواند به محصولات بهداشتی توانایی تولید کف دهد، در تولید این مواد کاربرد دارد. وجود این ماده در محصولات بهداشتی، کثیفی و روغن را پاک می کند. اما چون دی اتانول آمین در دسته مواد سرطان زا توسط آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا، قرار گرفته است، به همین دلیل در استفاده از این ماده باید احتیاط کرد. همچنین دی اتانول آمین یکی از آلاینده های هوا نیز محسوب می شود.
وقتی از دی اتانول آمین ها در ترکیب مواد مختلف استفاده می شود، نیتروزامین ها را به عنوان محصولات جانبی تولید می کنند. چون این مواد تولید شده در دسته ی مواد سرطان زا قرار دارند، استفاده از دی اتانول آمین ها را زیان بار کرده است.
مزیت استفاده از دی اتانول آمین در محصولات بهداشتی
PH طبیعی پوست بین 4,7 تا 5,75 است و وقتی از محصولات آرایشی مختلف استفاده می شود نباید تعادل این مقدار به هم بخورد. همچنین روغن ها، کلسترول، اسیدهای آمینه، سرامیدها و سلول های پوستی که در پوست وجود دارند نقش حفاظتی از آن ها را بر عهده دارند. چون عواملی چون رطوبت، آلرژن ها و باکتری ها می تواند به پوست آسیب رسانده و باعث تولید جوش، حساسیت و یا بثورات پوستی شود. برای جلوگیری از اسیدی یا بازی بودن بیش از حد محصولات بهداشتی و آرایشی، از دی اتانول آمین استفاده می شود. چون می تواند اثرات مواد اسیدی را با زیاد کردن مقدار PH جبران کند.
کاربرد دی اتانول آمین
در تولید مواد کشاورزی، مواد شوینده و مواد آرایشی و بهداشتی از دی اتانول آمین ها استفاده می شود. چون در ساختار آن ها هر دو گروه عاملی آمینی و الکلی وجود دارد به همین دلیل می تواند با ترکیبات مختلف وارد واکنش شیمیایی شود. گروه عاملی الکلی آن را جاذب رطوبت کرده و مانند استرها واکنش می دهد. گروه عاملی آمین موجود در آن به دلیل خاصیت قلیایی، این ماده را مناسب برای واکنش با اسیدها کرده که در تولید نمک ها و صابون ها از این خاصیت استفاده می شود.
از دی اتانول آمین در تولید موادشیمیایی زراعی مانند علف کش ها استفاده می کنند. همچنین در اسکراب گاز به عنوان جذب کننده کاربرد دارد چون می تواند در آب حل شود و به همین حالت محلول در این مورد کاربرد دارد. در این کاربرد دی اتانول آمین می تواند سولفید هیدروژن تولید شده در پالایش نفت را از بین ببرد. در تولید مواد پاک کننده، لوازم آرایشی، تولید کاغذ، رنگ آمیزی کاغذ، محصولات حفاظتی از خودروها، محصولات تصفیه آب، مواد پلاستیکی و همچنین به عنوان روان کننده، این ماده به کار برده می شود. از ترکیب کردن دی اتانول آمین با اسید اولئیک و اسید کربوکسیلیک می توان سیالات صنعتی تولید کرد. در صنایع نساجی می تواند این ماده نقش نرم کننده را داشته باشد.
دی اتانول آمین به محصولات شیمیایی مختلف افزوده می شود ولی علت این افزودن با توجه به نوع ماده مورد نظر متفاوت است. در شامپوها، دی اتانول آمین با کاهش دادن کشش سطحی مایع و افزایش قابلیت پخش شدن آن، باعث ایجاد کف می شود و در لوازم آرایشی نیز باعث نرم شدن و براقیت می شود. ایمن سازی پوست با به کاربردن این ماده در ترکیب لوازم آرایشی به دلیل خنثی کردن اسید موجود در آن هاست.
اساس در علم و دانش شیمی، جدول تناوبی یا جدول مندلیف است. در این جدول تمام عناصر شناخته شده که تا به امروز به 118 مورد می رسد، بر اساس افزایش عدد اتمی مرتب شده و در کنار هم قرار گرفتند. چون ترتیب قرارگیری عناصر در جدول تناوبی بر اساس تغییر در خواص شیمیایی آن هاست که به شکل تناوبی می باشد، به آن جدول تناوبی می گویند.
ساختار جدول تناوبی
یک جدول تناوبی از 7 ردیف یا تناوب و 18 گروه یا ستون تشکیل شده است. عناصری که در هر گروه قرار دارند، خواص یکسانی داشته ولی در یک تناوب، خواص بین عناصر متفاوت است. تعداد الکترون هایی که در لایه ظرفیت اتم های موجود در یک گروه وجود دارد، با هم یکی است و تعداد لایه های الکترونی موجود در اتم های یک دوره یکی خواهد بود.
هر دوره با یک فلز قلیایی شروع شده و به یک گاز نجیب ختم می شود. اولین عنصر در جدول تناوبی، هیدروژن است که عدد اتمی یک دارد. تعداد پروتون های موجود در هسته را به عنوان عدد اتمی تعریف می کنند که در جدول تناوبی، در بالا و سمت چپ علامت اختصاری هر عنصر نوشته می شود. عدد جرمی هر عنصر نیز از مجموع عدد اتمی و تعداد نوترون های هسته آن ها به دست می آید.
طبقه بندی جدول تناوبی
در یک طبقه بندی جدول تناوبی را به عناصر نماینده، عناصر واسطه و عناصر واسطه داخلی تقسیم می کنند.
عناصر نماینده
عناصر نماینده به عناصری گفته می شود که در لایه خارجی آن ها، اوربیتال های s و یا p در حال پرشدن از الکترون ها هستند. این عناصر می توانند فلز، نافلز و یا شبه فلز باشند و خواص دیامغناطیسی و یا پارامغناطیسی داشته باشند. در میان این گروه ها ممکن است قانون تناوبی به طور کامل رعایت نشده و استثنائات زیادی وجود دارد.
عناصر فلزات قلیایی و قلیایی خاکی از گروه های عناصر نماینده هستند. فلزات قلیایی به عناصر گروه اول گفته می شود که هیدروژن در این گروه دارای خواص متفاوتی است. این فلزات نرم بوده و چگالی، نقطه ذوب و جوش پایینی دارند. چون در لایه ظرفیت این عناصر یک الکترون وجود دارد، به راحتی آن را از دست داده و واکنش پذیری بالایی دارند و به یون تبدیل می شوند. فلزات قلیایی خاکی در لایه ظرفیت خود دو الکترون داشته و با ازدست دادن آن ها به آرایش پایدار می رسند. اما شدت واکنش پذیری این فلزات کمتر از فلزات قلیایی است. شدت واکنش پذیری در هر دو گروه از این عناصر، با حرکت از بالا به پایین جدول افزایش می یابد.
عناصر واسطه
به عناصری که اوربیتال d در لایه ما قبل آخر آن ها، در حال پرشدن از الکترون است، عناصر واسطه گفته می شود. گروه های 3 تا 12 از جدول تناوبی که شامل ده گروه است جزء عناصر واسطه هستند که همگی فلز بوده و دارای خاصیت انعطاف پذیری هستند. نقاط ذوب و جوش در این فلزات به جزء روی، کادمیم و جیوه بالاست.
عناصر واسطه داخلی
در جدول تناوبی عناصر دو ردیف از عنصرها خارج از جدول و قسمت پایین آن قرار گرفته اند. چون جایگاه اصلی این عناصر در جدول در خانه شماره 57 که عنصر لانتان قرار دارد و خانه شماره 89 که اکتینیم قرار دارد است ولی به دلیل کمی جا، در دو ردیف در پایین جدول نوشته می شوند، به نام عناصر واسطه داخلی نام گرفتند. در این دو ردیف که به نام لانتانیدها و اکتنیدها هستند، اوربیتال f در حال پر شدن از الکترون است و تعداد آن ها در هر ردیف 14 عنصر است. این عناصر دارای خاصیت پارامغناطیسی هستند و عناصری رنگین می باشند.
هالوژن ها
به عناصری که گروه 17 جدول تناوبی را تشکیل می دهند، هالوژن ها می گویند که در لایه ظرفیت خود 7 الکترون دارند و به راحتی می توانند با گرفتن یک الکترون به آرایش گاز نجیب برسند. بر این اساس شدت واکنش پذیری در آن ها بسیار بالاست. آن ها به شکل آزاد در طبیعت موجود نبوده و به شکل مولکول های دو اتمی یافت می شوند.
گازهای نجیب
آخرین گروه از جدول تناوبی که به گروه صفر نیز معروف هستند، گازهای نجیب یا بی اثر هستند. چون این گازها در لایه ظرفیت خود 8 الکترون دارند میل به واکنش پذیری نداشته و حالت پایدار دارند. این عناصر به شکل تک اتمی وجود داشته و تمام آن ها به شکل گاز هستند. نقطه ذوب گازهای نجیب کم بوده و دو گاز رادون و اوگانسون در آن ها خاصیت رادیواکتیوی دارد.