تفاوت بوراکس دکا و پنتا

تفاوت بوراکس دکا و پنتا در وهله اول در مولکول های آب موجود در ساختار آن هاست. در کل اساس تقسیم بندی بوراکس، تعداد بلورهای متبلور در ساختار آن هاست. بوراکس بدون آب، بوراکس دکا هیدرات و بوراکس پنتا هیدرات، سه نوع تقسیم بندی این ماده هستند. علاوه بر تعداد مولکول های آب، توانایی امتزاج بالای بوراکس دکا نسبت به بوراکس پنتا بوده و این که کاربردهای این دو در برخی از موارد با هم متفاوت است. بوراکس دکا نسبت به بوراکس پنتا، کاربرد وسیع و گسترده تری دارد.

به طور کلی بوراکس یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی در صنعت بوده و چسب سازی، تولید مواد شوینده، کاشی سازی، لعاب و ... استفاده می شود. برای بیان تفاوت بوراکس دکا و پنتا، هرکدام از این مواد را معرفی کرده و ویژگی های آن ها را بیان می کنیم.

بوراکس پنتا

سدیم تترا بورات پنتا هیدرات از نظر ظاهری به صورت بلورهای سفید و بدون بو است و فرمول شیمیایی آن به صورت Na₂B₄O₇.5H₂O است. بوراکس پنتا ترکیبی قلیایی بوده و قابلیت انحلال در آب دارد. حل شدن این ترکیب در آب، گرمازا بوده و غیرقابل اشتعال است. همچنین این ترکیب در برخی از حلال های آلی نیز حل می شود. بوراکس پنتا در مقایسه با بوراکس دکا، کاربرد کمتری دارد.

از بوراکس پنتا جهت ساخت بافرها در بیوشیمی استفاده شده و در تولید شیشه نیز به عنوان ماده ای ضد قارچ و مقاوم در برابر شعله به کار برده می شود. این ترکیب برای منابع رادیواکتیو در جذب نوترون و به عنوان شار متالوژی کاربرد دارد.

بوراکس دکا

بوراکس دکا نمکی قلیایی و سفید رنگ بوده و از بوریک اسید، سدیم اکسید و آب تشکیل شده است. این ماده به صورت پودری و یا گرانوله است. بوراکس در ساختار مولکولی خود، 10 مولکول آب داشته و نقاط ذوب و جوش آن به ترتیب 62 و 1575 درجه سانتی گراد است. یکی از خواص بوراکس دکا، ثابت بودن میزان PH است که آن را به یک بافر عالی تبدیل کرده است. اما با حلالیت در آب، محلولی با خاصیت بازی کم تولید می کند. بافر حاصل شده توانایی خنثی سازی اسیدها را داشته و در ترکیب با قلیاهای قوی، محلول هایی با میزان PH کم تولید می کند.

پایداری بوراکس دکا هیدرات به اندازه ای است که برای پایه اسیدیته در تیتراسیون به عنوان یک استاندارد به کار برده شود.

از بوراکس دکا در تولید بسیاری از مواد شوینده شیمیایی، مواد آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. این ماده به عنوان تاخیرانداز آتش و یک ترکیب ضد قارچ در فایبرگلاس ها به کار برده می شود. در استخراج صنعتی معدن طلا، این ترکیب به جای جیوه سمی استفاده می شود. یکی از کاربرهای بوراکس دکا در صنایع غذایی و به عنوان نگهدارنده و ایجاد کننده بافت لاستیکی است. بوراکس دکا را به عنوان نرم کننده آب نیز می توان استفاده کرد.

کاربرد بوراکس دکا در لحیم کاری، ضد یخ، تولید الیاف سلولزی و عایق سازی خانه ها، تولید برخی از مکمل های ویتامین های تجاری، تصفیه آب، ماده تیمار پوست مار، مسمومیت زدایی فلوراید، مهار خوردگی، در نقش بافر در کنترل PH استخرها و ... است.

عوارض بوراکس

با بلعیدن 5 الی 10 گرم از بوراکس، فرد دچار استفراغ و اسهال شده و حتی ممکن است، مرگ را سبب شود. بوراکس به طور عمده در تولید اسلایم کاربرد دارد، به همین جهت بعد از بازی کردن با اسلایم، دست ها باید به طور کامل شست و شو داده شود. از بوره برای پاکسازی و مرطوب سازی استفاده می شود. زیرا وجود این ماده در ترکیب لایه بردارها، با از بین بردن باکتری ها، سلول های پرده پوست را از بین می برد. بثورات پوستی، تحریک دهانی، اثرات تنفسی و تحریک چشم از جمله عوارض دیگر این ماده است.