آسپارتام در نوشابه

آسپارتام در نوشابه به خصوص نوشابه های رژیمی به جای قند مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده ی محبوب با فرمول شیمیایی C₁₄H₁₈N₂O₅ و نام های تجاری NutraSweet و Equal در بازار عرضه می گردد. آسپارتام در برخی داروها و مواد غذایی همچون آدامس، آب میوه و ماست کم کالری، بستنی بدون شکر و ... نیز کاربرد دارد. آسپارتام یک شیرین کننده ی مصنوعی و کم کالری است که مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به عنوان یک ماده ی ایمن شناخته می شود.

میزان مصرف آسپارتام

سازمان غذا و داروی آمریکا میزان مصرف این ماده را 50 میلی گرم در ازای هر کیلوگرم وزن بدن اعلام کرده است در حالی که سازمان ایمنی غذای اروپا (EFSA) این رقم را 10 میلی گرم کم تر در نظر داشته است.

طبق الگوی مصرف FDA  یک قوطی نوشابه رژیمی 185 میلی گرم آسپارتام دارد و این بدین معنی است که یک فرد 68 کیلوگرمی می تواند روزانه تا 18 قوطی نوشابه بنوشد. همچنین طبق الگوی مصرف EFSA این میزان به 15 قوطی در روز کاهش می یابد.

به دلیل شیرینی 200 برابری آسپارتام نسبت به قند، استفاده از مقدار بسیار کمی از آن در مواد غذایی و نوشیدنی ها کفایت می کند.

کاربرد آسپارتام

آسپارتام به عنوان خوراکی افزودنی در نوشابه های رژیمی، آب میوه ها، آب های طعم دار، بستنی، آدامس ها، محصولات لبنی، دسرهایی مانند پودینگ و ژلاتین و همچنین داروهایی مانند ویتامین ها و قطره های سرماخوردگی بدون قند استفاده می شود.

عوارض جانبی استفاده از آسپارتام در نوشابه

تاثیر آسپارتام بر وزن بدن

آسپارتام به مانند قند در هر گرم 4 کالری دارد ولی شیرینی آن به 200 برابر بیشتر از قند می رسد و همین باعث شده تا میزان کمی از آن در مواد غذایی و نوشیدنی ها مصرف شود.

با این که اکثر مردم به استفاده از نوشیدنی های رژیمی برای کاهش وزن استفاده می کنند ولی نتایج تحقیقات نه تنها تاثیر این ماده بر کنترل وزن را اثبات نکرده است، بلکه طبق شواهدی افرادی که به طور مرتب از این نوشیدنی ها استفاده کرده اند بیشتر در معرض افزایش وزن و در نتیجه بیماری های قلبی عروقی قرار گرفته می گیرند.

تاثیر آسپارتام در اشتها

اغلب شیرین کننده های کم کالری باعث افزایش اشتها در افراد می شوند. آن ها باعث مختل شدن در روند سیگنال دهی می شوند، که در هنگام خوردن غذاهایی با بیشترین کالری رخ می دهد و منجر به افزایش اشتها و پرخوری در افراد می شود.

افسردگی

مصرف این شیرین کننده ها در افرادی که نوسانات خلقی دارند می تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. افزایش هورمون استرس کورتیزول و رادیکال های آزاد نیز از جمله اثرات مصرف آسپارتام است که اعصاب بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.

افزایش خطر سرطان

هرچند نتایج و اخبار درستی از اثربخشی این شیرین کننده بر خطر ابتلا به سرطان در دسترس نیست، ولی احتمال ابتلا به سرطان های سینه، پروستات و تومورهای مغزی در افراد با مصرف بالا و به مدت طولانی بسیار است. بنابراین اجتناب از مصرف زیاد این نوشیدنی ها ضروریست.

تاری دید

ترکیبات آسپارتام شامل فنیل آلانین، اسید آسپارتیک و متانول است. مصرف طولانی مدت این نوشیدنی ها به دلیل متانول موجود در آن می تواند منجر به تاری دید و خشکی چشم شود.

دیابت نوع 2

مصرف زیاد و طولانی مدت آسپارتام در نوشابه می تواند باعث برهم خوردن تعادل و تنوع باکتری های روده شود. این اختلال عدم تحمل گلوکز را در پی خواهد داشت که منجر به دیابت نوع 2 می شود. این اتفاق به خصوص افراد چاق را بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد.

سردرد و میگرن

افرادی که دچار بیماری میگرن هستند استفاده از آسپارتام حتی به مقدار کم را باید حذف کنند. زیرا این شیرین کننده همانند الکل و کافئین عمل کرده و منجر به تشدید سردرد می شود.

افرادی که باید از مصرف آسپارتام خودداری کنند

فنیل کتونوریا

فنیل کتونوری یک بیماری ارثی است که تجمع غیر طبیعی اسید آمینه فنیل آلانین را در خون در پی دارد. به دلیل این که این بیماران توانایی متابولیزه درست فنیل آلانین را ندارند مصرف نوشابه ها و مواد غذایی دارای آسپارتام را باید حذف کنند. در صورت عدم رعایت رژیم غذایی، بیمار در اختلال در بهره ی هوشی و عملکرد شناختی دچار می شود.

دیسکینزی تاردی

این بیماری عصبی و غیر ارادی باعث ایجاد لرزشی ناگهانی و کنترل نشده در صورت، زبان، دهان و فک می شود و تحت تاثیر مصرف داروهای ضد اسکیزوفرنی در مدت زمان طولانی به وجود می آید. فنیل آلانین می تواند از عوامل تحریک علایم و تسریع این بیماری باشد.