عناصر نماینده

عناصر نماینده یا عناصر گروه A، عناصری را شامل می شوند که در لایه ظرفیت خود دارای اوربیتال s یا p در حال پر شدن از الکترون هستند. در جدول تناوبی، عناصر گروه های 1 و 2 و همچنین عناصر گروه های 13 تا 18 را شامل می شوند. عناصر نماینده هم شامل فلزات و هم شامل نافلزات هستند. با توجه به این که در لایه ظرفیت این عناصر چه تعداد الکترون وجود دارد، دارای خواص متفاوتی هستند که در هر گروه، عناصر خواص یکسانی را از خود نشان می دهند. با این که برخی از این گروه ها روندهای تناوبی منظمی دارند، اما برخی از آن ها استثنا بوده و از این روندها تبعیت نمی کنند. در این جا به بررسی عناصر نماینده و برخی از خواص آن ها می پردازیم.

عناصر گروه اول

عناصر گروه اول به نام فلزات قلیایی هستند که به خانواده لیتیم نیز مشهور هستند. این عناصر در لایه ظرفیت خود دارای یک الکترون هستند و با توجه به این آرایش الکترونی، به راحتی یک الکترون را از دست داده و به آرایش پایدار می رسند. به همین دلیل این عناصر دارای قدرت واکنش پذیری بالایی هستند، به طوری که لیتیم به حالت انفجاری با آب واکنش داده و تولید هیدروکسید لیتیم می کند. همچنین این عناصر در طبیعت به صورت ترکیب یافت می شوند و به صورت آزاد در طبیعت مشاهده نمی شوند.

فلزات قلیایی به رنگ نقره ای بوده و نرم هستند که به راحتی می توانند با چاقو برش داده شوند. همچنین سطح درخشانی داشته در بین آن ها، فرانسیم دارای خاصیت رادیواکتیوی است.

عناصر گروه دوم از عناصر نماینده

عناصر گروه دوم در جدول تناوبی به نام فلزات قلیایی خاکی بوده و در لایه ظرفیت خود دارای دو الکترون هستند. به همین جهت به راحتی این دو الکترون را از دست داده و به آرایش پایدار می رسند. کاتیون های دو بار مثبت در نتیجه ی از دست دادن الکترون های ظرفیت آن به وجود می آید. این عناصر در مقایسه با فلزات قلیایی، پیوندهای قوی تری را تشکیل می دهند. فلزات قلیایی خاکی دارای نقطه ذوب بالایی بوده و با سوختن رنگ های متفاوتی از شعله ها را ایجاد می کنند. منیزیم با اکسیژن تولید رنگ سفید درخشان کرده، کلسیم رنگ قرمز آجری، استرانسیم، رنگ قرمز خونی و باریم، رنگ سبزی را به شعله می دهد. رادیوم در بین این عناصر، خاصیت رادیواکتیوی دارد.

عناصر گروه 13

به عناصر گروه 13 جدول تناوبی، عناصر گروه بور گفته می شود که آرایش الکترونی لایه ظرفیت آن ها به صورت ns² np¹ است. بور، آلومینیوم، گالیم، ایندیم و تالیم عناصر تشکیل دهنده این گروه بوده که در بین آن ها گالیم به حالت فیزیکی مایع است.

عناصر گروه 14

عناصر گروه 14 که به نام عناصر خانواده کربن نامیده می شوند شامل کربن، سیلیسیم، ژرمانیوم، قلع و سرب هستند. این عناصر در لایه ظرفیت خود دارای 4 الکترون هستند که می توانند با به اشتراک گذاشتن آن ها بین عناصر دیگر، ترکیبات کووالانسی ایجاد کنند. مهمترین عنصر این گروه، کربن است که می تواند با اتصال به اتم های کربن دیگر، خانواده بزرگی از هیدروکربن ها را تشکیل دهند.

عناصر گروه 15

به عناصر گروه 15 جدول تناوبی؛ گروه نیتروژن گفته می شود که آرایش الکترونی لایه ظرفیت آن ها به صورت ns² np³ بوده و به همین جهت در دسته ی عناصر نماینده هستند. نیتروژن، فسفر، ارسنیک، آنتیموان، بیسموت و میکوویم در این گروه جای دارند.

عناصر گروه 16

عناصر گروه اکسیژن دارای آرایش الکترونی لایه ظرفیتی به صورت ns² np⁴ هستند. سه عنصر اول این گروه که شامل اکسیژن، گوگرد و سلنیم هستند، نافلز و دو عنصر بعدی، شبه فلز هستند. پولونیوم عنصر رادیواکتیو این گروه است.

عناصر گروه 17

عناصر گروه 17 جدول تناوبی به نام هالوژن هستند که با داشتن 7 الکترون در لایه ظرفیت خود، تمایل به گرفتن یک الکترون و رسیدن به آرایش پایدار را دارند. آنیون هایی با یک بار منفی در نتیجه گرفتن یک الکترون حاصل می شود. هالوژن ها نقاط ذوب و جوش بالایی داشته و تنها گروهی است که عناصر با حالت های مختلف فیزیکی (جامد، مایع و گاز) را دارد. هالوژن ها مولکول های دو اتمی بوده و به صورت آزاد در طبیعت یافت نمی شوند.

عناصر گروه 18

عناصر گروه 18 یا گازهای نجیب، عناصری بدون بو و بدون مزه هستند که همگی در دمای اتاق به حالت فیزیکی گاز هستند. چون این عناصر در دسته ی عناصر نماینده، دارای آرایش الکترونی لایه ظرفیتی به صورت ns² np⁶ و کامل هستند، تمایلی به شرکت در واکنش های شیمیایی ندارند. رادون در بین این عناصر، رادیواکتیو هستند. از این گازها در موارد مختلفی استفاده می شود.