استون آزمایشگاهی و صنعتی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

استون نامی آشنا برای مردم به عنوان پاک کننده لاک ناخن است. از این ماده در موارد صنعتی نیز بسیار استفاده می شود. استون با نام علمی و آیوپاک، 2- پروپانون، ساده ترین کتون است. حالت فیزیکی آن، مایع و بوی بسیار تند و تحریک آمیز دارد. با توجه به کاربردهای استون، این ماده در دو گرید صنعتی و آزمایشگاهی تولید می شود. این دو گرید، از نظر فرمول شیمیایی کاملا یکسان بوده و تفاوتی با هم ندارند.

استون چیست؟

استون یکی از حلال های بسیار عالی در صنایع مختلف است. این ماده، به دلیل داشتن قطبیت بالا، حلال آلی خوبی برای ترکیبات آلی چون اتانول، بنزن و اتر است. استون را می توان در خون و ادرار انسان ها نیز یافت. در خون افراد دیابتی، میزان استون بیشتر خواهد بود. همچنین در نتیجه متابولیسم بدن، استون تولید می شود و این استون هیچ ضرری برای افراد ندارد. استونی برای سلامتی افراد مضر خواهد بود که از بیرون به سیستم بدنی راه یابد.

گرید صنعتی و آزمایشگاهی استون  

تفاوت دو گرید صنعتی و آزمایشگاهی استون را در میزان خالص سازی این ماده می توان تعریف کرد. این دو نوع استون، از لحاظ ساختار مولکولی، هیچ تفاوتی با هم ندارند. از استون صنعتی به عنوان پاک کننده در تمیز کردن لاک ناخن استفاده می شود.

گرید آزمایشگاهی استون، ناخالصی کمتری داشته و میزان خلوص آن از 98 تا 99 درصد بالاتر است. اما گرید صنعتی این ماده، میزان ناخالصی بیشتری داشته و درصد خلوصی پایین تر از 80 تا 90 درصد دارد.

کاربرد گرید آزمایشگاهی استون

2- پروپانون ماده ای با خاصیت حلالی و ارزان قیمت است که در آزمایشگاه، در شستن ظروف شیشه ای و فلزی استفاده می شود. اگر لکه های حاصل از آزمایشات مختلف، روی ظروف باقی بماند، در هنگام استفاده از آن ظروف برای آزمایشات دیگر، آلاینده محسوب می شود ودر نتیجه ی واکنش ها، تاثیر گذار خواهد بود. همچنین استون فرار است و با کاربرد این حلال در شست وشوی ظروف، خشک شدن آن ها سریع تر انجام می شود. از استون در آزمایشگاه، به عنوان معرف در فرایند اکسیداسیون استفاده می کنند.

کاربرد گرید صنعتی استون

در صنعت، از استون به علت حلالیت بالا در آب، به عنوان یک حلال مقرون به صرفه بهره می برند. از جمله کاربردهای استون صنعتی می توان، تولید پلاستیک ها، استفاده در رنگ سازی، کاربرد در صنعت نساجی برای حذف روغن، استات سلولز، اترهای سلولزی و مواد اضافی دیگر را نام برد.

استون ماده ای است که در داروسازی، تولید لوازم آرایشی و بهداشتی، تمیز کردن رزین های فایبرگلاس، ساخت پوشش هایی از پلیمر و حرارتی، نگهداری و حمل وانتقال استیلن و ... کاربرد دارد.

کاربرد استون صنعتی در تولید مواد شیمیایی مختلف

استون صنعتی می تواند به عنوان یک واسطه شیمیایی مهم در تولید موادی چون متیل متا کریلات، اسید متا کریلات، بیس فنول، تولید متیل ایزوبوتیل کتون و متیل ایزوبوتیل کاربینول و ... باشد. این ماده در تولید متیل متا کریلات، با هیدروژن سیانید ترکیب شده و استون سیانوهیدرین را تولید می کند. از ترکیب سیانوهیدرین با اسید سولفوریک، متااکریلیک سولفات ایجاد می شود که از ترکیب این ماده با آب و الکل، متا اکریلیک اسید به عنوان مونومری برای تولید پلی متیل متا کریلات، تشکیل می شود.

برای تولید بیس فنول نیز، استون با فنول ترکیب شده و این ماده پرمصرف در تولید پلیمرهایی چون پلی اورتان و رزین اپوکسی را تولید می کند.

برای تولید متیل ایزوبوتیل کتون، استون با هیدروژن در حضور یک کاتالیزگر واکنش می دهد. از متیل ایزوبوتیل کتون در تولید شوینده های لباس شویی و تمیز کننده های سطوح، تولید رنگ ها، تهیه آفت کش ها، تولید مواد لاستیکی، داروسازی و ماشین آلات استفاده می شود.

خطرات استون صنعتی

یکی از خطراتی که کاربرد استون صنعتی دارد، تماس آن با اکسید کننده های قوی چون اسید نیتریک است که منجر به تشکیل پراکسیدهای انفجاری می شود. این مواد قابل اشتعال بوده و در پلاستیک ها، موجب خوردگی می شوند. سلامتی افراد نیز می تواند با مدت طولانی قرار گرفتن در معرض استون، به خطر بیفتد. به طوری که بر خون و مغز استخوان اثر گذاشته و ممکن است موجب بیماری درماتیت شود.

استشمام استون در مقدار زیاد نیز می تواند بینی، چشم، گلو و ریه ها را تحریک کند. عوارضی چون سر درد، سرگیجه، نبض زیاد، غش کردن، تهوع و استفراغ می تواند در نتیجه ی تماس طولانی با مقدار زیاد استون ایجاد شود.