کربن فعال به عنوان ماده ای با خلل و فرج زیاد است که دارای سطح فعال بالایی است با وجود این که حجم کمی دارد. به طوری که یک گرم از زغال اکتیو، دارای مساحتی برابر 3000 متر مکعب است. به همین دلیل جاذب خوبی در بسیاری از واکنش های شیمیایی است. این خصوصیت کربن فعال، کاربرد آن را در تصفیه آب و از بین بردن رنگ و بوی آب، مناسب می کند.
زغال اکتیو چیست؟
زغال فعال ماده ای سیاه رنگ بوده که طعم و بوی خاصی ندارد و به طور عمده از چوب تهیه می شود. وقتی زغال را در محیطی بدون هوا و خلأ، بدون وجود اکسیژن با دماهای بالا حرارت دهیم، با استفاده از مواد شیمیایی فعال و یا به کار بردن گاز اکسید کننده، با گرما دادن، این ماده را فعال کرده و زغال فعال را به دست می آورند. در نتیجه این عملیات، پودر سیاه رنگی که به وجود می آید به نام کربن خالص است. تهیه این نوع از کربن توانایی هایی چون افزایش سطح جذب را به آن داده و می توان این توانایی را با تبدیل کردن آن به شکل پودر افزایش داد. حتی از این ماده به عنوان سم زدا در بدن نیزاستفاده می شود. از این ماده در تصفیه آکواریوم، استخر و همچنین تصفیه آب های خانگی و صنعتی استفاده می کنند.
در خرید کربن اکتیو موارد زیادی چون نوع شرکت تولید کننده و همچنین نوع کربن فعال تأثیر دارد. به عنوان مثال این که کربن اکتیو از نوع گرانولی، پودری و میله ای است، در قیمت این ماده موثر است. همچنین کربن فعال توسط کمپانی های مختلف ایرانی و خارجی تولید می شوند و با توجه به این موضوع قیمت خرید کربن اکتیو خارجی در مقایسه با نوع ایرانی، گران تر خواهد بود.
خرید کربن اکتیو می تواند از مراکز معتبر فروشگاهی به شکل حضوری و یا اینترنتی انجام شود. هنگام خرید باید به نوع کربن فعال، گرید و مش تولیدی آن دقت کرد که با توجه به هدف مورد استفاده، تهیه شود. از معروفترین کمپانی های تولید کننده این محصول، جاکوبی سوئد است که کربن اکتیو را در مش ها و گریدهای مختلفی تولید و وارد بازار می کند.
انواع کربن فعال
کربن پودری
اندازه ذرات تشکیل دهنده کربن فعال پودری، کوچک و در حدود یک میلی متر و قطر آن ها بین 0,25 تا 0,25 میلی متر است. ولی چون تعداد ذرات تشکیل دهنده آن زیاد است، دارای مساحت و سطح تماس بیشتری در واحد حجم هستند. از خصوصیات این نوع از کربن فعال، ایجاد افت فشار بالاست.
کربن فعال گرانولی
نوع دیگری از کربن فعال که چون اندازه ذرات بزرگتری نسبت به نوع پودری دارد، پس تعداد ذرات در واحد حجم کمی داشته و سطح تماس آن کمتر خواهد بود. چون این نوع از زغال اکتیو، سرعت بالایی در نفوذ گازها دارد بیشتر برای جذب و بخار استفاده می شود. برای کاربرد این ماده در فازهای مایع و بخار، به سایزهای مختلفی ساخته می شوند.
کربن فعال میله ای یا کبریتی
از نظر ظاهری این نوع از کربن فعال، به شکل استوانه ای است که از اتصال کربن های فعال پودر به هم ایجاد شده است. به خاطر این شکل ظاهری، دارای قدرت مکانیکی بالایی بوده و قطری بین 0,8 تا 13 میلی متر دارد.
کربن فعال جاکوبی
این نوع از کربن فعال، گسترده ترین تنوع کربن های فعال را در صنعت داشته و این شرکت زغال های اکتیو را به صورت صدها محصول به شکل های مختلف پودری، گرانولی و میله ای تولید می کند. مواد خامی که این شرکت برای تولید زغال فعال به کار می برد، بیشتر پوسته های نارگیل، گریدهای مختلف زغال و چوب هستند.
طرز عمل زغال اکتیو
بعد از خرید کربن اکتیو، این ماده برای مصارف تهیه مواد غذایی و نوشیدنی ها، از بین بردن بو، کنترل آلودگی های صنعتی، تصفیه آب شهری و ... استفاده می شود. طرز عمل این کربن بدین ترتیب است که به طور فیزیکی می تواند مواد آلوده را از جریان های گازی و مایع جذب می کند. چون این ماده سطح بیشتری نسبت به واحد جرم دارد، مواد آلوده را روی سطح خود جذب می کند. نیروهای زیادی در این جذب موثر هستند که بیشتر شبیه به نیروی گرانشی هستند که به دلیل اختلاف در غلظت بین مواد داخل محلول و حفره های کربن، عمل می کنند.